Хyрлын тэмдэглэл

2008 оны 4 сарын 28-ны 20 цаг (Монголын цагаар)

Oролцогчдын тоо 22 (Yvнээс ганц нэг нь ажлын шаардлагаар тvрvvлж явсан, ганц нэг нь ажлын шаардлагаар хоцорч ирсэн болно)

Хэлэлцсэн асуудлууд
1. Эхлvvлж буй vйл ажиллагаандаа нэр єгєх
2. Ерєнхий зохицуулагчийг сонгох (Yvнд монгол дахь болон online гэсэн 2 зохицуулагч байх. Мєн зохицуулагчийн тоо 3 хvртэл байж болно. Учир нь нэг нь ажилтай vед нэгнийгээ орлох, ажлаа хувааж хийх гэх мэт шалтгаан бий)
3. Хэд хэдэн баг бий болгох. Yvнд: уран зохиол, нийгэм, тvvх соёл урлаг, ёс заншил, блог, шинжлэх ухаан, хvvхэд, байгаль орчин, эрvvл мэнд спорт гэсэн багуудыг бий болгож, цаашид явуулах vйл ажиллагаагаа тєрєлжvvлэхээр болов.
4. Оролцогчдыг багуудад хуваарьлах
5. Багийн ахлагчийг сонгох
6. Дараагийн конфэрэнцийн хугацааг шийдэх

Шийдэлд хvрсэн асуудлууд
1. Гишvvд єєрийн орох сонирхолтой, хvсэлтэй багуудад хуваагдсан. Багийн ахлагч гишvvдээ бvртгээд, нэгтгээд, нэмж гишvvн элсvvлж болно.
2. Багуудын ахлагчийг сонгосон. Ахлагч нь 1 сарын хугацаатай байна. Дараагийн ахлагчийг багийн гишvvд дотроосоо сонгоно. Энэ удаад хvvхэд багийн ахлагчаар Тэлмэн, байгаль орчин багийн ахлагчаар Мєнх-Эрдэнэ (Meesh), тvvх соёл урлаг, ёс заншил багийн ахлагчаар Тvвшин, нийгэм багийн ахлагчаар Сэгсгэр, эрvvл мэнд спорт багийн ахлагчаар Ганаа, шинжлэх ухаан багийн ахлагчаар Destiny, уран зохиол багийн ахлагчийг шийдээгvй. Учир нь гишvvд цєєхєн, мєн ахлагчаар сонгоё гэсэн хvн нь энэ удаагийн хуралд оролцож амжаагvй, орчуулга багийн ахлагчаар Ганга
3. Нэг хvн хэдэн ч багийн гишvvн байж болно.
4. Ерєнхий зохицуулагчаaр Тэлмэн, тvvний зєвлєхєєр Ганга, Саарал нар сонгогдов.
5. Хvмvvс орох хvсэлтэй багийнхаа ахлагчтай шууд холбоо барьж багийн гишvvн болох хvсэлтээ илэрхийлэх.

Шийдэлд хvрч чадаагvй асуудлууд
1. Yйл ажиллагаандаа нэр сонгох
2. Блог багийн ахлагчийг тодруулаагvй
3. Уран зохиол багийн ахлагчийг тодруулаагvй.
4. Монгол дахь зохицуулагчийг тодруулах, хэд хэдэн гишvvдийн нэрсийг дэвшvvлсэн боловч тодорхой шийдэлд хvрч чадсангvй. Yvнд Арсун, Идэа, Заяа (тэрхийн цагаан нуур), Амарсайхан, Обод, Хvv гэсэн блогчид маань нэр дэвшигдсэн боловч тухайн хуралд оролцож чадаагvй тул єєрсдєєс нь асууж байж шийдэхээр тохиролцов.

Дараагийн conference ирэх долоо хоногийн даваа гарагт монголын цагаaр 20 цагт болно. Тэрнээс наана багууд тусдаа conference хийж дотоод асуудлаа хэлэлцэж болно. За бvгдэд нь амжилт хvсье .

PS: За жаахан оройтож хурлын тэмдэглэлийг нийтэлж байгаадаа хvлцэл єчье.Yнэнийг хэлэхэд анх удаагаа хурлын тэмдэглэл хєтєлж байна. Цахим хурлын тэмдэглэл ч амар л байлаа. Гараараа бичнэ энэ тэр гэхгvй хадгалаад л болно. Хэхэ. Харин эмхтгэж бичнэ гэдэг нь туршлага дутаж магад юм. Дутмаг санагдвал уучлаарай. Шvvмжилж сэтгэгдэл vлдээнэ биз дээ. Шvvмжийг найрсгаар хvлээж авна...

МАЛЧИНД ХЭЛЭХ ЗӨВЛӨГӨӨ

Танил залуугаас маань ирсэн юм. Блогтоо тавиад хэлэлцvvлээд єгєєчээ гэсэн юм. Блогчидоо санаа хэлж туслана уу?

МАЛЧИНД ХЭЛЭХ ЗӨВЛӨГӨӨ
/Б.Галсансүхийн “Бурханд хэлэх зөвлөгөө” пост панк шүлгээр амилуулав/

Чи баталсан хууль бүхэнд нижгээд
“Мал” гэсэн үг орох ёстой гэж чанга дуугаар хэлсэн
“Мал” гэдэг үгтэй хуулийг хүмүүс
Машид чандлан мөрдөж байна
Чи цас орох бүрт нижгээд уут
“Гурил”-ыг надад хүргүүл гэж чанга дуугаар хэлсэн
“Гурил” хэмээх хүнсийг бид чамд
Гучин живаа уутаар нь тээсээр улсын сангаа дундруулсан
Чи аймаг бүрт нижгээд
Аюулаас хамгаалах сан байх ёстой гэж чанга дуугаар хэлсэн
Аюулаас хамгаалах сангийн өвсөнд аймгууд
Арав биш зуун тэрбумыг агаарт хийсгэх мэт цацаж байна
Чи “Цэцэрлэгийн хүүхдийн тоогоор элгэвч явуул” гэж надад
Чихний хэнгэрэг цоортол бархирсан
Чиний лаа чүдэнзийг бэлдэж өгөх дуулианд цэцэрлэгийн бяцхан үрс
Чихэртэй зайрмагны мөнгөө доголон нулимстай хуу хамуулсан
Чи миний хүүгийн найранд хоосон гуяа ганзагалж ирэхдээ
“Халзан цагаан хонь аваарай” гэж чанга дуугаар хэлсэн
“Халзан цагаан хонь” гэхүйд чинь хотол олон дуу алдан биширсэн
Харин тэр хонь гуайн уураг сүүл урт шийрийг хазсан хүн хаа ч үгүй
Чи хаврын хаварт нижгээдээр
Улаан махны үнэ өсөх ёстой гэж чанга дуугаар хэлсэн
Улсын төсвийн ажилчид нүдээ анин
Улаан махыг чинь дөрвөн мянга таван зуугаар авч байна
“Малчин миний хүүхдийг үнэ төлбөргүй сурга” гэж чи
Мянган үхрийн эвэр доргитол машид чангаар хашгирсан
Малчин бүрийн нэг хүүхдийг үнэгүй сургахад
Монгол улсын их сургуулиуд ширээ сандлаа элээж байна
“Малаас татвар авах ёсгүй” гэж чи
Матадаас Толбо хүртэл цуурай хадаасан
Арьсаа язартал таргалсан майхан шиг шарын чинь хөлөөс
Аяга самрын үнийг аргадаж тойлон хурааж байна
Малчин гуай,Таны хэлсэн бүгдийг чинь бид
Бүгдий нь биелүүлдэг
Чамд хэлэх нэг зөвлөгөө байна
Чи битгий давар!

Сакvра

Цаг хугацаа ч харвасан сум шиг хурдан єнгєрч байна шvv. Энд ирээд 4 дэх хавартайгаа золгож байна. Сакvра цэцэг ч сэтгэл нэг л гэгэлзvvлээд, хайрын тухай кино, ном, сонин сэтгvvл vзмээр, бvр болoхгvй бол дурлачмаар ч юм шиг нэг л сонин байна шvv.
Энэ бичлэгийг нэлээд дээхэн оруулъя гэсэн завдалгvй явсаар, одоо энд сакvра унаад ногоорчихсон л доо.

Ойр зуурын сонин

Халаасны єрєє гээд нэг бичлэг оруулж байх хооронд охин минь 6 нас хvрлээ. Би ээж болоод 6 жил єнгєрчихєж. Цаг хугацаа ч гэж хурдан юм дєє. Тєрсєн єдєр нь тvрvvчийн долоо хоногийн 5 дахид болсон юм. Тэр єдєр бид ажилтай байдаг учраас хагас сайнд нь эндэх монголчуудаа уриад нэг их сvртэй биш ч цуглаад тэмдэглэхээр болсон юм. Тэгсэн охин минь 5 дахь єдрийг 12 болгоод хагас сайныг 11 болоод, миний тєрсєн єдєр 11-ний хагас сайнд гээд л яриад байсан. Охиныхоо толгойны эргээг гаргаж тайлбарлах гэж тэрvvхэндээ бас л хєєрхєн бажигадлаа ш дээ. Хагас сайнд нь томчууд бид нар далимдуулж ууж идэж, дуулж хуурдаж нэг єдрийг єнгєрєєлєє. Манай энд охинтой минь чацуу хvvхэд байхгvй нь жаахан онцгvй юмаа. Томчууд нийлээд суухаар ганцаардаад, уур нь хvрээд...

За тэр ч яахав ганц зураг орууллаа.

Халаасны єрєє 4

Энэ мэтээр хар элгийн хvнийг царайчлан амьдарч байгаа олон хvн хажуу дэргэд нь юу ч болж байсан нvдэн балай чихэн дvлий царайлж, хvн ёсноос гадуур бvхнийг тэвчин єнгєрєєх хэрэг гардаг бололтой. Угаасаа Улаанбаатар барилга, орон сууц багатай, байрны vнэ гэж тэнгэрт хадсан байдгаас л хvмvvс халаасны єрєє дамжин амьдардаг. Социализмын vед бол нэг ажилд ороод тэргvvний ажилтан нь болох гэж хичээсээр арай гэж хэдэн жилийн дараа итгэл олж байрны дугаарт бичvvлнэ. Нэг байгууллагад 2 жил болж байж нэг байрны хуваарь ирэх. Тvvнийг хvлээсээр аягvй л бол тэтгэвэрт гарсан хойноо байртай болж магад, эсвэл хэзээ ч vгvй байж ч мэдэх. Арай гэж байртай боллоо гэхэд vр хvvхэд єсєж том болоод, хослон амьдрах нэг хvн дагуулаад ирнэ. Тусад нь гаргах хэцvv, vгvй хэцvv. Удалгvй шинэ хvн тєрнє. Амьдрал vргэлжилж, арай гэж олсон ганц байр бєгс эргэх зайгvй болж, хэн нэгэн зоригтой нь шинэ амьдралын эрэлд хажуу єрєє, тvрээсийн байр хєлслєн гарахаас аргагvй. Ийм л нэг дvр зураг хотын, тэгэхдээ орон сууцтай айл бvрд шахам социализмын гэх тэр vеэс эхлэн уламжлагдсаар ирсэн. Єнєєдєр Монгол улсын нийт айл єрхийн дєнгєж 21 хувь нь орчин vеийн орон сууцанд, vлдсэн 80 хувь нь гэр, модон амбаарт амьдарч байна гэсэн албан ёсны мэдээ байдаг. Харин Улаанбаатарын айл єрхийн 51 хувь нь иж бvрэн инженерийн шугам сvлжээ бухий орчин vеийн орон сууцанд амьдарч байна гэсэн тоо 2002 онд гарч байсан бол энэ тоо 2006 онд 41 хувь болж буурсан байна. Энэ нь хєдєє орон нутгаас нийслэл рvv чиглэсэн их нvvдэлтэй шууд холбоотой. Сvлийн 10 сарын дотор Улаанбаатарын хvн амын тоо 30 мянгаар нэмэгдсэн байна. Гэтэл бидэнд бэлэн ороод амьдрах орон сууц алга. Байлаа гэхэд хэдэн малаа зараад гарсан тэдэнд доод тал нь 15 саяар байр авчих бэл бэнчин тэр бvр байхгvй. Хєдєєнєєс хотод шилжин ирсэн 30 мянган хvний дєнгєж 500 нь орон сууцанд амьдарч, vлдсэн нь нийслэлийн гэр хорооллыг єргєжvvлсэн гэх мэдээлэл байна. Тэдний чухам хэд нь єєрєєн гэсэн орон сууцтай болж, хэд нь айлын хаяа бараадсаныг бvv мэд. Улаанбаатарт єнєєдєр хэдэн хvн халаасны єрєєнд амьдарч байгааг хэн ч, хэзээ ч vнэн бодитойгоор гаргаж чадахгvй, тийм боломж ч байхгvй. Мoнгoл улсын засгийн газар "40 мянган орон сууц" гэсэн сайхан нэртэй хєтєлбєр хэрэгжvvлж эхлэхээ сvр дуулиантай мэдэгдэж эхэлснээс хойш бvтэн 3 жил ард єнгєрчихєєд байхад энэ хєтєлбєрийн буянаар цалингаараа, ийм сайхан байранд орчихоод ая тухтай сайхан амьдарч байна гэх нэг ч иргэн гарч ирсэнгvй. Уг нь нийслэл хотоо харахнаа хаа сайгvй газар сэндийчиж, хэтрvvлж хэлэхэд нэг єглєє босоход л нэг шинэ барилга босчихсон байх юм. Харин єнєє "байртай л болох юмсан, ганц єрєє байр ч болов цалингийн зээлээр аваад насаараа тєлєх юмсан" гэж мєрєєдсєн иргэдийн чин хvсэл биелэх найдвар тун бvрхэг хэвээр. "Монгол хvн байртай болох гэж насаараа мєрєєдсєєр єтєлсєн хойноо арай гэж байртай болоод маргааш нь єєд болдог" гэх явган шoг ч гарчээ. Энэ ч байртай болохыг мєрєєдєж чадсан хvний тухайд байх л даа. Харин байртай болно гэж мєрєєдєхєєс ч айдаг олон мянган хvн бий шvv дээ. Сэтгvvлч би энэхvv нийтлэлийг бичихийн тулд байрны vнэ сонирхох хэрэг гарсан юм. Зартай сонин авч утасдлаа. Ганц хоёр хvнтэй яриад золтой л ухаан алдаад уначихсангvй. Барилга баригдах тутам байрны vнэ хямдарч, зvгээр л цалингаа жаахан хямгадаад шинэ байранд орчихно гэж хєєргєєд байсан Засгын газрын амлалт хаачив аа. Гэр хорооллын харанхуй гудманд амьдарч, худгийн усанд дугаарлангаа хэзээ нэгэн цагт паартай байшинд сууж, хананаасаа халуун ус авчихаад хєл жийн жаргах хvсэл тээж яваа монгол иргэдийн олонхийн хvсэл мєрєєдєл ингээд vгvй болов уу. Халаглахын учир нь єдєр ирэх тутам буурах ёстой (Засгийн газрын амласнаар бол) байрны vнэ тэнгэрт хадаж, Нисэхэд л гэхэд нэг єрєє байр 16 саы, харин хотын тєвд бол 45 саяд хvрчээ. Тємєр зам, 1 дvгээр хороололд 2 єжєє байр 40-45 саяд, 13 дугаар хороололд 43 саятай байна. 3 єрєє байрны хувьд бvр ярилтгvй, 55-65 сая гэж дуугарч байна. Айгаад цааш нь асууж чадсангvй. Хуучин байрны хувьд ийм vнэтэй байна шvv дээ. Харин шинэ баригдаж байгаа байрны тухайд эгэл жирийн, vнэнч шудрага хєдєлмєрчин иргэн бодоод ч хэрэггvй.
...(жаахан товчиллоо, залхуу хvрээд байнаа ккк)
"Миний vе ч єнгєрлєє, хvv минь чи л нэг орон сууцанд амьдарч vзээрэй" гэж захиад єнгєрєх болох нээ. Єєрийн гэсэн орон гэргvй, хvний юманд толгой хоргодсон монгол хvн хэзээ ч єєриймсєг байж чаддаггvй. "Хvний юм" гэсэн ойлголт vvрэг, хариуцлагаас чєлєєлж байдаг бололтой. Єєрийн гэсэн баялаггvй, цалингаас цалингийн хооронд урд хормойгоo авч хойд хормойгоо нєхєж амьдарсаар ирсэн монголчууд бид бvх юманд халаасны єрєєний амьдралын сэтгэхvйгээр, гэтсэн, мяраасан, бас хаширласан, царайчилсан, зєвхєн єєрийгєє бодсон, дээр нь хvнийрхсэн сэтгэхvйгээр хандаад сурчихсан юм биш байгаа. Тав тухтай амьдралын орчин иргэдийг наад тал нь соёлтой, ёс суртахуунтай болгож, эх орны хєгжилд хувь нэмрээ єгєх нь дамжиггvй.

PS: Байрны vнэний хyвьд энэ сэтгvvл тvрvv жилийн дyгаар учраас хуучин мэдээлэл болно . Одоо ч бvр єссєн сурагтай.

PS: Зvлгэн дээр гэрээ бариад зvгээр л нэг амьдрах юм саан, Засгийн газраа ккк
Сонгууль ч дєхєж байна, юу гэж амлах болдоо энэ Засгийн газар... Сонгуулийн сурталчилгааны ажил эхэлцэн сурагтай, гvзээтнvvд сvрхий сайн хvмvvс болцгоогоод л гvйгээд байгаа сурагтай...

Халаасны єрєє 3

Эгч маань нэг єдєр надад хэллээ. "Энэ айлын нєхєр аймаар хvvхэмсэг, эхнэрээ эзгvй хойгуур хажуу єрєєнийхєє охидыг зvгээр байлгадаггvй гэнэ. Энэ охидтой бараг бvгдтэй нь унтсан гэсэн. Миний бvv болгоомжтой байгаарай". Би ч тvvний хvvхэмсэгийг гадарлаж хэрэндээ л болгоомжилдог болчихоод байсан юм. Гэтэл нэг єдєр гэрийнхэн эзгvй хойгуур эгчийн хэлсэн юм болсон доо. Дуу аялан шал угааж байсан намайг тэр залуу vг дуугvй бариад авсан...
Халаасны єрєєний тухай бичих гэж байгааг минь сонсоод ойр дэргэд минь байсан нэг бvсгvй єєрт тохиолдсон дээрхи тvvхийг ярьсан юм. Хажуу єрєє хєлслєн амьдрахын зовлон бэрхшээлийн тухай сонсохоор хайгаад гvйх хэрэг ч гарсангvй. Ер нь тэгээд халаасны єрєє дамжиж амьдралаа эхлээгvй "хотын" хvн алга бололтой. Оюутны байранд болон таньдаг айлдаа амьдрахаас татгалзсан, эсвэл эгч дvv олуулаа зэрэг суралцаж байгаа оюутан, нєхрєєсєє салсан эмэгтэйчvvд, шинэхэн хос, эцэг эхийн хараанаас хол, эрх чєлєєг мэдрэх хvсэлтэй залуус, гэр хорооллын элдэв бэрхшээлтэй амьдралаас холдож нийгэмд эзлэх байр сууриа нэг ч болов алхам дээшлvvлэх хvсэлтэй залуу иргэн, хєдєєнєєс хотод суурьшихаар зоригсод... гээд халаасны єрєєний эрэлчид дуусахгvй. Цалин багатай тєрийн албан хаaгчид, ганц бие хєгшид, vр хvvхэд нь гадаадад гарч хvний мєрєєсєл болсон эцэг эхчvvд, хэдэн тєгрєг олж амьжиргаандаа нэмэрлэх гэж хvссэн хэн ч халаасны єрєєгєє тvрээсэлж мэднэ.

Халааслуулсан амьдрал
"Ганц бие залуу эмэгтэйг хажуу єрєєндєє суулгана" гэх зар цєєн биш сонсогддог. Зарын дагуу утасдаад сонирхвол ганц бие, хижээл насны эрэгтэй байх нь бий. Тийм эрэгтэй хажуу єрєєндєє vнэ хєлс гэхгvйгээр суулгана гэж хэлдэг юм билээ. Ойлгомжтой. Хажуу єрєєндєє суулгасны тєлбєрийг "биет байдлаар" авах гэж байгаа нь нууц биш. Ийм байдлаар нэгэн євєєгийн гэрт амьдарч эр эмийн харьцаанд орсон залуу бvсгvйг эцэст нь єнєє євгєн хардсандаа болж боож алсан хэрэг гарч байсан.
Найз бvсгvй маань халаасны єрєє дамжин амьдардаг. Бага насны охинтойгоо олон ч айлын бєєрєнд наалдан амьдарч байгаа тvvний гэрийг би тэр болгон мэддэггvй. Учир нь тэднийх байсгээд л нvvж байдаг. Саяхны нэг амралтын єглєє найз маань утасдаж байнаа.
-Энэ айлын аав 2 жаахан хvvхдээ зодоод байна. Дандаа тэгдэг юм. Бvр сураар ороолгодог гээч. Сурных нь дуу дуулдаад л. Би бvр айгаад унтаж чаддаггvй. Хvvхдvvд нь уйлаад л байна.
-Ээж нь байхгvй юм уу?
-Ээжгvй л юм шиг байна лээ.
-Яагаад зодоод байгаа юм бол?
-Мэдэхгvй ээ, єдєр болгон зоддог юм.
-Чи тэгээд болиулж болохгvй байна уу?
-Юу гэж дээ. Айгаад єрєєнєєсєє гарч чаддаггvй юм чинь...
Ийм яриа болсны дараа хэдий амралтын єглєє байсан ч би дахин унтаж часдсангvй. Бvлтгэр 2 охины сураар ороолгуулж байгаа нvдэнд харагдаад, яаж тэдэнд туслах вэ гэж баахан бодлоо. Найз бvсгvй рvvгээ залгаж, би танайд очоод тэр аавтай ярилцаад vзье. гэж хэллээ. Тэр халгаасангvй. "Чамайг дуугаргах ч vгvй. Хvний нvvр рvv эгцэлж ч хардаггvй хvн. Харин чамайг ингэж дєвчигнєсний тєлєє охин бид 2 орох оронгvй хєєгдєх болно. Болъёо, євєл болж байхад єєрсдийгєє тэгж золиослоод яах вэ". Хариулт нь ердєє л энэ. Яаж ч хичээгээд гэрийг нь заалгаж чадсангvй. Тэр гэрт хvчирхийлэл болж, євчтэй солиотой нь мэдэгдэхгvй эцэг харж хамгаалах хvнгvй 2 балчир охиноор єдєр бvр гарын чилээгээ гаргасаар. Харин халаасны амьдралд хvлээслvvлсэн найз маань нvдээ аньж, чихээ бєглєєд, єєрийнхєє хаалгатай хамт сэтгэлийнхээ хаалгыг тас хаачихаад амьдарч байна.

PS: Энэ нийтлэлийг "Цаг Тєр" долоо хоногийн сэтгvvлийн 2007 оны 10 сард хэвлэгдсэн хэсгээс авав... Нийтлэлийн vргэлжлэлийг дараагийн бичлэгт...

Халаасны єрєє 2

Хэрэгцээ юм чинь яая гэхэв. Зартай сонин худалдаж аваад "хажуу єрєє хєлслvvлнэ" гэсэн болгон руу утасдаж vзлээ. Зарим нь хєлслvvлчихсээн гэх юм, зарим нь тєлбєрєє заавал бvтэн жилээр нь авна гэж байна. Эгч бид хоёр хоюулаа оюутан, бас дээр нь дvv ирчихээд байдаг. Бєєн єгєх мєнгє яаж байхав, нэмэр дээр нэрмээс гэж хажуу єрєєндєє гурвын гурван хvнийг амьдруулах аятайхан айл олно гэдэг ёстой л євсєн дотроос зvv эрэхтэй адил. Уг нь ч сонины хэдэн нvvр дvvрэн "хажуу єрєє хєлслvvлнэ" гэсэн зар байх юм аа. Єдєржингєє гар утсандаа авч хийсэн хамаг нэгжээ дуустал ярьж байж арай гэж нэг айл оллоо. Хоёр єрєє байртай євєє эмээ хоёр. Хожуу гарсан ганц охин нь саажилттай юм. Эгч бид хоёр эрэгтэй дvvгээ нууж, хэд хоног найзындаа байж байгаад ир гэж явууллаа. Хоёр гудас, хувцас хийдэг хулдаасан шvvгээ, гурван аяга, нэжгээд халбага, хоёр цvнх, нvдvvлж байж гарахчаа аяддаг хятад зурагт. Эгч бид хоёрын vндсэн хєрєнгє энэ. Тэднийгээ аваад очлоо доо. Євгєн эмгэн хоёр том єрєєндєє охинтойгоо, жижиг єрєєнд нь жаахан охинтой хvvхэн, харин эгч бид хоёр галын єрєєнд нь амьдрахаар боллоо. Хэд хоногийн дараа дvvгээ дуудаж, мэдэн будилсхийн "Дvv хєдєєнєєс гэнэт хvрээд ирлээ. Бид 3 чимээ шуугиан гаргалгvй, цэвэрхэн сууна" гэж мєргєх нь холгvй гуйж байж арай гэж зєвшєєрvvлэв. За ингээд айдаггvйгээ авдрандаа хийлээ гээд хичээлдээ анхааръя гэтэл бас болдоггvй ээ. Тэр айл хачин чимээгvй. хоорондоо ч бараг ярьдаггvйгээс бид 3 хаалгаа нээж єрєєндєє орохоос эхлээд байнга гэтэж, мяраасан байдалтай амьдрах боллоо. Хажуу єрєєний ээж охин хоёр ч чимээ анир гаргахаас зvрхшээдэг бололтой, хоорондоо шивнэлдэхнь хаа нэг анзаарагдана. Гурван айл нэг галын єрєєнд ээлжлэн хоол хийхээс эхлээд, яхир эмээгийн муухай харахаас эмээсэн амьдрал сар гаруй vргэлжилсний эцэст бид гурав хєєгдлєє. Шалтгаан нь ердєє дуу чимээ ихтэйгээс. 3 сараар єгсєн мєнгєний маань vлдэгдлийг єгсєнгvй. Дуу чимээ гаргаж, амьдрах ая тух алдуулсний тєлєєс болгож суутгасан гэнэ. Дахиад л хажуу єрєє хайх боллоо. Дараагийн очсон айлын маань цагдаа нєхєр эхнэрээ байнга зодно. Эхнэр нь уйлж орилж бид 3-ын єрєєнд орж ирж хононо. Маргааш нь хvvхдээ дагуулаад хаашаа ч юм алга болж гурав дєрєв хоносны дараа єнєє боевик нєхєр очоод дагуулаад ирнэ. Бид 3 тvрээсийн мєнгєн дээрээ сар бvр тогны мєнгє, лифтний мєнгє, за бас цэвэрлэгээ хийх угаалгын нунтагны мєнгє гэх зэргээр нэмж тєлнє. 6 дугаар бичил хорооллын тэр байр халаалт муутай, даарч хєрєхєєс эхлээд байнгын уйлаан орилооны дунд залхаж, бас хэзээ юу гээд мєнгє нэхэх бол гэж хавталзсаар дахиад байр хайх болсон. 15 дугаар хорооллын айлд очлоо. Гурван єрєє байрны єрєє бvрийг хєлсєлжээ. Бидэнд тvрээсэлсэн эхнэр нєхрийн цаана жинхэнэ тvрээслэгч байгаа бололтой. Мухрын жижиг єрєєнд 4 ч оюутан охин амьдрах юм. Энд харин чєлєєтэй инээж, ярьж болж байсаан. Бас бид єрєє єрєєндєє хоолоо хийх зєвшєєрєлтэй байсан нь хичнээн єлсєж байсан ч айлын хоол болохыг хvлээн гэдсээ базалж суусан vеэс дээр байв.
vргэлжлэнэ ...

Эх оронд минь єрєвдєх юм бас бий

Тєрийн шагналт зохиолч Дамбын Тєрбат 1986 онд "Халаасны єрєє" шvлгээ бичиж, 1989 онд "Болор цом" яруу найргийн тэмцээнд уншиж гуравдугаар байранд шалгарч байсан юм. Халаасны єрєєний амьдралыг нvдэнд харагдтал бичсэн тvvнтэй уулзаж хєєрєлдлєє.
-Таны "Халаасны єрєє" шvлгийг уншихад яг л єєрєє халаасны єрєєнд амьдарч байсан vедээ бичсэн байх гэж бодогдлоо?
-Манай Монголын ард тvмэн, ялангуяа залуу гэр бvл, тэр тусмаа миний насныхны амьдрал голдуу халаасны єрєєгєєр дамжин цэцэглэж дэлгэрч байдаг шиг байна. Миний хyвьд гэрт амьдарч байгаад хотын тєв рvv шилжин ирж, халаасны єрєєнд, айлын хажуу бєєрєнд 1981-1989 онд хvртэл найман жил амьдарсан. Тэгэхэд миний гэргий Шvрэнцэцэг бид хоёр залуухан, 2 хvvхэдтэй байлаа. Шvлгэн дээр хvv гэж гарч байгаа дvр бол Зєнбилэг гэж миний дунд хvv. Тэр vед хvv маань цэцэрлэгт байсан, айлын хvvхдvvдтэй байлдаж тоглож єссєн дєє. Гэхдээ бид хоёрыг хажуу бєєрєндєє амьдруулж байсан тэр айл муу айл байгаагvй юм шvv.
-Ганцхан айлдаа найман жил амьдарсан юм уу?
-Нэг айлд 8 жил болсон. Одоо энэ Туул рестoраны хажуу талд Yйлдвэр хоршооллын 96 гэж байрны наран талын 2 цонхтой єрєєнд 8 жил айлын хажуу талд амьдарсан даа. Тэр айлын эзэн Цэрэндoрж гэж настай хvн байлаа. Нэг хvv нь гэр бvлтэйгээ нєгєє єрєєнд, vндсэндээ нэг байранд гурван айл 8 жил болсон юм. Тэр айл манай гэр бvлд єлзийгєє єгсєєн. Шvлгийн сэдлийг єгсєн Зєнбилэг хvv маань одоо том эр болж, найрагч болоод "Сvмийн шувуу" анхны номоо гаргаад, "Эрхин тарни" хоёр дахь номоо хэвлэлд шилжvvлээд байна. "Халаасны єрєє" шvлгээ бичих vедээ єєр шигээ халаасны єрєєнд амьдарсан олон хvн, найз нєхдийгєє харж, тэр бvгдийн дундаас шvvрдэн байж энэ шvлгийг бичсэн хэрэг.
-Шvлгийн тань тєгсгєл хэсэг нэлээд єргєтгєлтэй шvv?
-"Халаасны єрєє"шvлгийг уншаад эх оронд минь бахархахаас гадна бас єрєвдєх юм байдаг гэдгийг миний хойч vе минь санаж сэдэж яваасай гэж боддог юм. Нєгєє талаар улс эх орноо ухаж идэх амархан, оюун ухаанаа ухаж идэх их баялаг бас миний ард тvмэнд бий шvv гэдгийг хэлж, нєгєєтэйгvvр бид халаасны єрєє шиг биш, vнэхээрийн тусгаар тогтносон улсын иргэд шиг амьдарч аж тєрж, ажиллаж болох байхаа гэж боддог юм. Хvн болгон ухаантай, сэхээтэй, санаатай байгаасай гэж бодож явна даа.

PS: Єнєєгийн vеийн халаасны єрєєний тухай зовлон бэрхшээлийг дараагийн бичлэгт...

Халаасны єрєє

Айлын бєєрєнд амь зууна гэдэг
Амаргvй даваа, хvvгээ л єрєвдєх юм
Амьтан царайчилж амьдарна гэдэг
Аймаар заяа, хvvхдээ л бодох юм
Гэрийн эзний хvvхдийг аргадаж
Гэмгvй мєртлєє гэмшилд автаж
Цэцэрлэгийн чихрээ идэхгvй єгнє
Цэцэг нас гундаж єснє
Тyрьхан нуруундаа гутамшиг vvрч
Тyних эрхлэхийг бvр мартаж
Тоглохдоо хvртэл хvн харна
Толгой гудгархан бараадаж гvйнэ
Банди нар л болсон хойно доо
Байлдаж тоглох дуртай байх юм
Хvvхэд л болсон газар даа
Хvv минь хvртэл дагаж гvйх юм
Дайтаж тоглох жаалууд дунд
Дайсан болох нь алга атал
Чимээгvй хvv минь л оногдох юм
Чихээ бєглєвч гуниг нь сонстох юм
Халаасны єрєєнд амь зууна гэдэг
Хатyy даваа, хvvгээ л єрєвдєх юм
Хар элгийн хvнийг царайчлана гэдэг
Хэцvv заяа хvvхдээ л бодох юм
Ялах дон жаалуудыг олзолж
Ялагдах дайсан олдохгvй болоход
Дуугvйхэн миний хvv л сєгдєх юм
Дусал нулимсаа аниргvй залгих юм
Удаан дайны золио болгон
Урван тоглох хvн олдохоо болиход
Тоглоомон буугаа ганцаараа хураалгаж
Тоодойтол туугдаад явах юм
Yймж дарвих хvvхдvvдйин хэн нь ч
Yхэж тоглох дургvй байхад
Аниргvйхэн миний хvv л сєгдєх юм
Аавынхаа нvдэн дээр толгойгоо авахуулах юм
Болохгvй гэх газар байх биш дээ
Бoлзoшгvй дайн нvvрлэдэг юм гэхэд
Ялагдаж тоглоод сурсан хvv минь
Яаж байлдах юм болдоо хэн мэдэхэв
Хаяа нийлсэн их гvрнvvдйин бєєрєнд
Халаасны єрєє шиг эх орон минь ээ
Цадиг тvvхтэй дээдсийн vрсийг
Царайчилж сургахгvй юмсан, яадаг билээ.

Тєрийн шагналт зохиолч Д.Тєрбат

PS: Зохиолчтой уг шvлгийнх талаар хийсэн ярилцлагыг дараагийн бичлэгт...

Санаж явахад илvvдэхгvй

Амласан ёсоороо номын хэсгээс бага сага зvйл бичье.
Эхний удаад єнєєгийн хvн тєрєлхтєн та бидэнд хэрэг болохуйц хэсгээс иш татав.

...Бид зєвхєн сониуч зандаа хєтлєгдєн нэгнийхээ нvд рvv ширтдэггvй. Ярилцагчийнхаа нvднээс тухайн хvний сэрэл мэдрэмжийг тусган хором тутамд єєрчлєгдєн хувирч байдаг нvдний орчмын офтальмогеoметрийн vзvvлэлтээс мэдээлэл авч байдаг. Бид дотоод ухамсарынхаа тvвшинд уг мэдээллийн геoметрийн дvрсvvдэд шинжилгээ хийснээр ярилцагчийнхаа эрvvл мэнд, бодол санаа, сэрэл мэдрэмжийн тухай єєрийнх нь ярианаас хамааралгvй нэгэн сэтгэгдэлтэй vлддэг. Ийм учраас хэрвээ та нууц бодолгvй нээлттэй хvн баймаар байвал хар нvдний шил зvvлгvйгээр vргэлж ярилцагчийнхаа нvд рvv нь харж байгаарай. Тэгвэл та хvнд хvчтэй, шударга гэсэн сэтгэгдэл тєрvvлэх болно...

...Хорт муу санаа асар их хvчтэй. Хорт муу санаа нь техникийн хvчин чадлыг нуралт устгал руу эргvvлж соёл иргэншлийг мєхєлд хvргэх хvчтэй. Одоохондоо бид сайн муу санааны мєн чанарыг тєдийлєн сайн мэдэхгvй байгаа ч vvнд асар их хvч чадал оршдог нь маргаангvй. Сайн санааг шvтэх нь хєгжил дэвшилд, муу санаа, эрх мэдлийг шvтэх нь дайн дажинд хvргэдэг нь цаанаа учиртай. Тийм учир хvний нийгмийн оюун ухаан, шашны хєгжил нь бvхэлдээ маш их утга учиртай бєгєєд бvр бодит байдалд шилжих чадвартай...


...Тав дахь иргэншлийн хvмvvс биднийг физик биеийнхээ боол гэж vзэж болно...

...Цэвэр ариун сэтгэл гэдэг нь хvний сvнсний болон сэтгэлийн чанарын єєр тєлєв байдал бєгєєд энэ тєлєв байдлын vед торсын орны эерэг энерги нь (хайр энэрэл, нигvvлсэнгvй сэтгэл) муу муухайтай тэмцэхэд бус харин бvхлээрээ бvтээлч vйлсэд зарцуулагддаг. Цэвэр ариун сэтгэлд тэмцлээр мэдлэг, хєгжлийг vгvйсгэдэг муу муухай санаа бодол байдаггvй. Цэвэр ариун сэтгэлтэнд муу муухай санаа бодлыг идэвхижvvлэгч нєлєє нь байнга хєгжих шаардлагатайг гvн гvнзгий ухамсарлахуйгаар солигддог. Цэвэр ариун сэтгэлийн гол дайсан нь назгайрал юм...


...Єглєє гадаа гарахдаа таарсан нэгнээ дулаахан харцаар шагнаж, таатай vг хэлэхийг хичээгээрэй. Хvмvvс тан руу зовлон жаргалаа ярин ирдэг болоход та єєрийгєє аз жаргалтайг мэдрэх болно. Yл ойлголцол болон муу муухайтай таарахдаа битгий бухимдаж, мууг муугаар хариулаарай. Ингэхгvй байх нь таны эрхэмсэг, бардам чанарыг илтгэх болно. Битгий хий хоосон номлогч болоорой. Ингэх нь утгагvй зvйл юм. Хєдєлмєр vйл ажиллагаагаараа сайн сайхан тэртэй тэргvй муу муухайг ялан дийлнэ гэдгийг харуулаарай! Муу муухайтай тэмцэхгvйгээр яагаад ч хєгжихгvй. Сайн муугийн тэмцэл бол хvний мєн чанар юм гэдгийг ойлгоорой. Бусад хvмvvсийг муу муухай зvйл хийснийх нь тєлєє эргэлзэлгvй шийтгэж байгаарай. Учир нь муу vйлийн тєлєє хvнийг шийтгэх нь сайн хэрэг бєгєєд харин огт тоомсорлохгvй байх нь муу vйл юм. Єєрийн ухамсарт итгэж бай. Єєрийгєє ч хайрлахгvй шаргуу хєдєлмєрлє. Хvнийг єрєвд, хайрла, дурла...

Хvн мичнээс vvсээгvй

Блог анд Заяa эгчийнхээ єгсєн номыг уншаад дуусгалаа. Нэлээд удаан уншсан. Над шиг нэг л сэдвийн ном уншдаг хvнд сэдвээ єєрчилсєн, их сонирхолтой санагдсан. Мєн хэрэгтэй vедээ л бурхан ярьдаг, хааяa нэг эвгvй зvvд зvvдэлсэн зэрэг vедээ л маань уншдаг надад яагаад ч юм итгэл vнэмшил тєрvvлсэн.
Номын гарчиг болох "Хvн бичнээс vvсээгvй"-н хувьд ч гэсэн хэрэв хvн бичнээс vvссэн бол єдийд энэ олон сармагчингууд яагаа хvн болохгvй байнаа гэж боддог юм. Бид хvнээс л тєрсєн, Хvн тєрєлхтний гений сан гэж байдаг... Мєн энэ номд гарч буйгаар дээр vеийн хvмvvс гэж байсан болов уу, тэрхvv самади гээч юманд нь орж vзэх юм сан гээд л элдэв бодол толгойд минь эргэлдсээр... Энэ мэтчилэн дэлхий дээр олон гайхамшигт, нууцлаг зvйл их байх юм даа.

Бас нэг сонин зvйл уншсан нь мэдлэг нь хvн тєрєлхтний дайсан нь болдог гэнэ. Мэдлэгийг хvмvvс эрх мэдлийн тєлєє, эд хєрєнгийн тєлє ашиглах нь элбэг байдаг гэнэ. Yнэн ч юм шиг.

Би урд нь Тєвдийг бурханы орон л гээд байдаг, шамбалын орон л гээд байдаг тэгээд яагаад ийм ядуу, дорой, хvлцэнгvй, бvдvvлэг байдаг байнаа гэж боддог байлаа, Бурхан хэрвээ байгаад тэднийг харж vздэг бол єдийд тэр бурхан нь тэдэнд туслаад дэлхийд нэртэй улс байхсан гэж боддог байлаа. Тэгтэл энэ номыг уншсанаар тэд ердєє хvсдэггvй юм байна, тэд эд материалыг сайхныг бус сэтгэлийн сайхныг хvсдэг юм байна гэж ойлголоо. Тэнд олон лам нар байна, тэрхvv лам нар нь энгийн иргэддээ сэтгэлийн сайхан, цэвэр ариун сэтгэлийг сурталчилдаг, чухалчилдаг юм байна. Тэд энэхvv хєгжилгvй, хvлцэнгvй байдлаа хэцvvд, муу муухайд тооцдоггvй юм байна, мєн тэднийг хавчсаар байхад эргээд тэдэнд хариугий нь барья гэж боддоггvй юм байна, учир нь энэ нь нvгэл учраас... Монгол лам нар энэ номыг уншсан болов уу, мэдээж уншсан байх л даа. Мєн монголд очихоороо бясалгалд явъя гэж бодоод байгаа.

Ямар ч л байсан надад ихийг ойлгуулсан сайхан ном байлаа. Хvмvvсээ сэтгэлээсээ муу муухай бодлоо vлдэн хєєе .

Олигтойхон найруулж бичиж чадсангvй, уучлаарай.

PS: Єєрт таалагдсан, бусдад хэрэгтэй болов уу гэсэн ганц нэг зvйлээс дараагийн дугаартаа иш татнаа.