Манайхаар зочилсон бүх уншигч, блог андууддаа зул сарын баярын мэнд хүргээд амтат бялуугаар дайлъя.
Thursday, December 25, 2008
Wednesday, December 24, 2008
Сүнс, чөтгөр, шулам байдаг болов уу?
Урд шөнө уншсан ном. Гарчигнаас нь харахад хүмүүст "оршдог, эс оршдог" гэсэн эргэлзээ төрүүлэхүйц. Би хувьдаа эдгээрийг байдаг гэдэгт итгээд байдаг юм. Байдаггүй байсан бол хүмүүс юу гэж ийм юм зохиогоод л явах вэ дээ тийм үү. Бас 10 жилд урлагийн үзлэгээр бүжгийн багш ирж бүжиг заадаг байлаа. Бүжиг давтахаасаа илүүтэйгээр аймшгийн юм яриулаад суучихдаг байснаа санадаг юм. Тэр үед 4 байна уу даа 5 дугаар анги л байсан... Нэг эрэгтэй багш хөдөөнөөс хотод ирсэн гэх, хөдөө хээр ээж аав, хамаатан саданд нь тохиолдсон элдэв сонин зүйлүүдээс ярьж өгдөг байж билээ. Санаанд үлдсэн юм байдаггүй ээ, санаж байвал энд бичмээр л байна. Бас сүнс дуудна гэж нэг том юм байлаа ш дээ. Ангийнхаа цонхны хөшгийг хааж байгаад л, хайч, өөр юу юу ч билээ дээ бэлдээд, дүрдээ итгэлтээ баахан бацаанууд сүнс дуудаад л...
Дэрстийн хөндий дэх саарал байшин (номын хэсгээс)
Олон жилийн өмнө бригадын тоо бүртгэгч согтуу будилж яваад нэг удаа тэр байшинд ороод гарсан гэдэг. Удалгүй морьноос чирэгдэж үхсэн тэр хүн амьд сэрүүн үедээ доорхи зүйлийг хүүрнэсэн аж. Гурван ч айлаар орж, шимийн архи халаалган ууж, нэлээн дөрөө чангтай мордсон тул орох замаасаа гажиж Дэрстийн хөндий рүү орчихжээ. Морь нь дэрсэнд бүдрээд байхаар нь согтуу ч гэсэн сохор ухаанаар нэг муу таамагласан болотой. Мориноосоо мууж газрын баримжаа хартал ойрхон нэг саарал байшин хөндөлдөн дүнсийж байхыг хараад хачин их гайхжээ. Насаараа энэ нутгийн дов толгодыг хэрж өссөн хүн хэзээдээ ийм байшин энд босчихдог байнаа гэж гайхсан нь зүйн хэрэг. Харин айж эмээх зүйл сэтгэлд нв орсонгүй. Ууж идсэн 2 шил архиныхаа хүчээр харин ч орж үзье гэсэн шүү юм толгойд нь буужээ. Гадаа нь очоод буувал морио уячих шон байсангүй. Нохой энэ тэр ч алга, ер нь эзэнгүй байшин шиг л санагджээ. Бууж морио тушчихаад хаалгыг нь түлхвэл онгорхой байлаа. Ортол өөдөөс нь галын пүнхийсэн дулаан илч, тогоон дээр буцлах усны чимээ дуулдажь асаж буй галын өмнө нэг хүн тонголзон юм хийж байх харагджээ.
Халамцуу тоо бүртгэгч "За сайн байцгаана уу?" гэж мэндэлвэл зуухны өмнө тонголзон байсан хүн айсан хоолойгоор хашгираад ум хумгүй цаад талынхаа өрөө рүү ухасхийжээ. Цаад өрөөнөөс нь бөгтийсөн хар чавганц майжигнан гарч иржээ. Хүн аймаар хоолойгоор тоо бүртгэгчийг дуугарах ч завдал өгөлгүй, муухай орилсноо урдаас нь дайраад ирсэн байна.
Нэг л мэдэхэд хаалгаар түлхэгдэн гарч тушаатай мориныхоо дэргэд зогсож байсан аж. Байшингийн хаалгыг дотроос нь түгжих чимээ гарчээ. Гайхсан, уур нь хүрсэн тоо бүртгэгч эргээд өнөө хаалгыг хамаг хүчээрээ мөргөвөл дотогшоо цөс үсрэн онгойж эрчиндээ газар мөргөн унах шиг болсон ч байшин дотор биш тушаатай мориныхоо өмнө ойчсон байлаа. Тэрээр бушуухан мордож ойролцоо бай ёстой нутгийн айл руу давхижээ. Хэдэн минуны дараа нутгийн залуустай буцан ирж, өнөө саарал байшингаа Дэрстийн хөндийг хэмжиж хайгаад ч олсонгүй. Хавар нь тоо бүртгэгч мориноосоо унаж амь насаа алдсан аж. Үүнээс ч өмнө хаа нэг хүмүүс үл мэдэгдэх саарал байшинг холоос харсан тухай, гадаа нь хүн мод хагалж байсныг дурангаар харсан зэрэг мэр сэр явсан яриа байдаг байв.
Тэр ч бүү хэл зудны жил комиссын гишүүд Дэрстийн хөндийн машинтайгаа суучихаад цас ухаж явтал ойролцоохон нэг саарал байшин харагджээ. Баярласан хүмүүс очиж цай уухаар алхсан боловч тэднийг ойртох тусам байшин алсалсаар сүүлдээ шуурган дунд орж алга болсон байна. Нэг үе овилгогүй залуус нэг нэгээрээ тохуурхан саарал байшинд орж хоноод гэж ярьж цаашлуулдаг байсан бол тоо бүртгэгч чад хийснээс хойш тэр талаар дуугарахаа ч байжээ.
Луу жилийн цаг хатуурсан хаврын нэг орой нэгэн 10 дугаар ангийн хүү дотуур байрнаасаа оргон гэр өөдөө ирж явжээ. Шөнө болмогц чоно таарвал яана гэсэн бодол түүнийг ухаангүй айлгаж байв. Алхсаар яваад Дэрстийг хөндийн зах руу ортол цагаан гэгээ тасарч гэнэ. Сандарсан хүү бут болгоныг чоно хэмээн айж явтал нэлээд зайтай гэрэл гялалзах нь харагдсан байна. Уг гэрлийг зүглэн явсаар байтал өнөөх домог болсон саарал байшинд тулаад иржээ. Хүү нутгийнхаа хүмүүсийн ярианаас уг хий үзэгдлийн тухай урьд өмнө нь сонсож байсан тул зүрх нь зогсчих дөхөв Гэвч эзгүй хээр чононоос айх айдас нь дийлсэн тул байшингаас жаахан зайдуу бутны нөмөрт суугаад авчээ. Сууж байгаад нэг хэсэг зүүрмэглээд сэртэл өнөө байшингийн хаалга яг өмнө нь тулж ирээд дотогшоо онгойчихсон байж гэнэ. Цаанаас нь хүн инээх дуу гарсныы "Чи яагаад орохгүй наанаа суугаад байгаа юм бэ?" гэсэн дуу гарчээ. Энэ дууг сонсмогцоо л хүү өөрөө ч мэдэлгүй огнорхой хаалгаар алхаад орчихсон байна. Байшинд дулаахан, асаж буй пийшингийн хажууд нэг эмгэнь түүний дэргэд хүүг 5 дугаар ангид байхад нь мориноос чиргүүлж үхсэн тоо бүртгэгч суугаад өвөр дээр нэг хүүхэн эрхэлж байх юм гэнэ. Эмгэн хүүд цай хийж өгөөд "манайх дөнгөж сая л энд нүүж ирээд хоолоо дуусчихлаа" гэсэн гэдэг. Хүү өглөө Дэрстийн хөндийд ухаан ороод гэртээ гүйн харьж энэ бүх болсон явдлыг ярьжээ. Эцэг эх нь түүнийг нийслэл хот руу шилжүүлэ, лам хараас асуувал "газрын сахиустай нөхцсөн бугийн гэрт орсон байна. 2 жлийн дотор сүнсийг нь дуудаж чадахгүй бол үхнэ" гэж хэлсэн гэдэг. 2 жилийн дараа хүүг нас барсны дараахан саарал байшинг холоос дурангаар харсан нутгийн эр байшингийн гадна 4 хүн зогсож байхыг харсан агаад тэдний дунд өнөөх талийгаач хүү, тоо бүртгэгч нар байхыг харсан гэдэг.
Өөрөөр хэлбэл энэ байшинд орсон хүн хэсэг хугацааны дараа нас барж өөрөө сүнс болон энэ байшиндаа хорогддог ажээ. Эдгээр 4 хүн бүгд зүв зүгээр явж байгаад энэ байшинд орсноос болж чөтгөрийн хорлолд өртөж талийсан нөхдүүд байжээ. Иймээс энэ байшингаар зочилж амь насаа алдаж нөгөө этгээдүүдтэй нэг ам бүл болох зоригтон одоогоор гарахгүй л байна.
Говь-Алтай аймгийн Бигэр сумын төвөөс зүүн тийш 60 км зайд байдагДэрстийн хөндийн өнөөх үл ойлгогдох саарал өнгөтэй байшин өнөө хүртэл оршсоор л байдаг ажээ.
PS: Арайхийж дууслаа хэхэ. Бичиж байсан өөрөө нэг мэдсэн нээх сонин болцон сууж байна.
Яагаав бас өнөө Говийн зэрэглээ гэдэг кинонд тоглосон жүжигчид бараг бүгд шахуу нас барсан гэдэг яриа. Тэр нь тэдгээрийг замд явж байтал гэр тааралдахаар нь орсон, тэгсэн тогоонд буцалж буй цайнаасаа хийж өгсөн, тэр цэл хүйтэн байсан, бүгд гайхаад харин нэг хүн л тэр цайнаас уугаагүй, тэр нь одоо амьд гээд л яриад байдаг даа. Тэрэнтэй нээх адилхан санагдчлаа. Айгаад байнааааааааааааааааа
Дэрстийн хөндий дэх саарал байшин (номын хэсгээс)
Олон жилийн өмнө бригадын тоо бүртгэгч согтуу будилж яваад нэг удаа тэр байшинд ороод гарсан гэдэг. Удалгүй морьноос чирэгдэж үхсэн тэр хүн амьд сэрүүн үедээ доорхи зүйлийг хүүрнэсэн аж. Гурван ч айлаар орж, шимийн архи халаалган ууж, нэлээн дөрөө чангтай мордсон тул орох замаасаа гажиж Дэрстийн хөндий рүү орчихжээ. Морь нь дэрсэнд бүдрээд байхаар нь согтуу ч гэсэн сохор ухаанаар нэг муу таамагласан болотой. Мориноосоо мууж газрын баримжаа хартал ойрхон нэг саарал байшин хөндөлдөн дүнсийж байхыг хараад хачин их гайхжээ. Насаараа энэ нутгийн дов толгодыг хэрж өссөн хүн хэзээдээ ийм байшин энд босчихдог байнаа гэж гайхсан нь зүйн хэрэг. Харин айж эмээх зүйл сэтгэлд нв орсонгүй. Ууж идсэн 2 шил архиныхаа хүчээр харин ч орж үзье гэсэн шүү юм толгойд нь буужээ. Гадаа нь очоод буувал морио уячих шон байсангүй. Нохой энэ тэр ч алга, ер нь эзэнгүй байшин шиг л санагджээ. Бууж морио тушчихаад хаалгыг нь түлхвэл онгорхой байлаа. Ортол өөдөөс нь галын пүнхийсэн дулаан илч, тогоон дээр буцлах усны чимээ дуулдажь асаж буй галын өмнө нэг хүн тонголзон юм хийж байх харагджээ.
Халамцуу тоо бүртгэгч "За сайн байцгаана уу?" гэж мэндэлвэл зуухны өмнө тонголзон байсан хүн айсан хоолойгоор хашгираад ум хумгүй цаад талынхаа өрөө рүү ухасхийжээ. Цаад өрөөнөөс нь бөгтийсөн хар чавганц майжигнан гарч иржээ. Хүн аймаар хоолойгоор тоо бүртгэгчийг дуугарах ч завдал өгөлгүй, муухай орилсноо урдаас нь дайраад ирсэн байна.
Нэг л мэдэхэд хаалгаар түлхэгдэн гарч тушаатай мориныхоо дэргэд зогсож байсан аж. Байшингийн хаалгыг дотроос нь түгжих чимээ гарчээ. Гайхсан, уур нь хүрсэн тоо бүртгэгч эргээд өнөө хаалгыг хамаг хүчээрээ мөргөвөл дотогшоо цөс үсрэн онгойж эрчиндээ газар мөргөн унах шиг болсон ч байшин дотор биш тушаатай мориныхоо өмнө ойчсон байлаа. Тэрээр бушуухан мордож ойролцоо бай ёстой нутгийн айл руу давхижээ. Хэдэн минуны дараа нутгийн залуустай буцан ирж, өнөө саарал байшингаа Дэрстийн хөндийг хэмжиж хайгаад ч олсонгүй. Хавар нь тоо бүртгэгч мориноосоо унаж амь насаа алдсан аж. Үүнээс ч өмнө хаа нэг хүмүүс үл мэдэгдэх саарал байшинг холоос харсан тухай, гадаа нь хүн мод хагалж байсныг дурангаар харсан зэрэг мэр сэр явсан яриа байдаг байв.
Тэр ч бүү хэл зудны жил комиссын гишүүд Дэрстийн хөндийн машинтайгаа суучихаад цас ухаж явтал ойролцоохон нэг саарал байшин харагджээ. Баярласан хүмүүс очиж цай уухаар алхсан боловч тэднийг ойртох тусам байшин алсалсаар сүүлдээ шуурган дунд орж алга болсон байна. Нэг үе овилгогүй залуус нэг нэгээрээ тохуурхан саарал байшинд орж хоноод гэж ярьж цаашлуулдаг байсан бол тоо бүртгэгч чад хийснээс хойш тэр талаар дуугарахаа ч байжээ.
Луу жилийн цаг хатуурсан хаврын нэг орой нэгэн 10 дугаар ангийн хүү дотуур байрнаасаа оргон гэр өөдөө ирж явжээ. Шөнө болмогц чоно таарвал яана гэсэн бодол түүнийг ухаангүй айлгаж байв. Алхсаар яваад Дэрстийг хөндийн зах руу ортол цагаан гэгээ тасарч гэнэ. Сандарсан хүү бут болгоныг чоно хэмээн айж явтал нэлээд зайтай гэрэл гялалзах нь харагдсан байна. Уг гэрлийг зүглэн явсаар байтал өнөөх домог болсон саарал байшинд тулаад иржээ. Хүү нутгийнхаа хүмүүсийн ярианаас уг хий үзэгдлийн тухай урьд өмнө нь сонсож байсан тул зүрх нь зогсчих дөхөв Гэвч эзгүй хээр чононоос айх айдас нь дийлсэн тул байшингаас жаахан зайдуу бутны нөмөрт суугаад авчээ. Сууж байгаад нэг хэсэг зүүрмэглээд сэртэл өнөө байшингийн хаалга яг өмнө нь тулж ирээд дотогшоо онгойчихсон байж гэнэ. Цаанаас нь хүн инээх дуу гарсныы "Чи яагаад орохгүй наанаа суугаад байгаа юм бэ?" гэсэн дуу гарчээ. Энэ дууг сонсмогцоо л хүү өөрөө ч мэдэлгүй огнорхой хаалгаар алхаад орчихсон байна. Байшинд дулаахан, асаж буй пийшингийн хажууд нэг эмгэнь түүний дэргэд хүүг 5 дугаар ангид байхад нь мориноос чиргүүлж үхсэн тоо бүртгэгч суугаад өвөр дээр нэг хүүхэн эрхэлж байх юм гэнэ. Эмгэн хүүд цай хийж өгөөд "манайх дөнгөж сая л энд нүүж ирээд хоолоо дуусчихлаа" гэсэн гэдэг. Хүү өглөө Дэрстийн хөндийд ухаан ороод гэртээ гүйн харьж энэ бүх болсон явдлыг ярьжээ. Эцэг эх нь түүнийг нийслэл хот руу шилжүүлэ, лам хараас асуувал "газрын сахиустай нөхцсөн бугийн гэрт орсон байна. 2 жлийн дотор сүнсийг нь дуудаж чадахгүй бол үхнэ" гэж хэлсэн гэдэг. 2 жилийн дараа хүүг нас барсны дараахан саарал байшинг холоос дурангаар харсан нутгийн эр байшингийн гадна 4 хүн зогсож байхыг харсан агаад тэдний дунд өнөөх талийгаач хүү, тоо бүртгэгч нар байхыг харсан гэдэг.
Өөрөөр хэлбэл энэ байшинд орсон хүн хэсэг хугацааны дараа нас барж өөрөө сүнс болон энэ байшиндаа хорогддог ажээ. Эдгээр 4 хүн бүгд зүв зүгээр явж байгаад энэ байшинд орсноос болж чөтгөрийн хорлолд өртөж талийсан нөхдүүд байжээ. Иймээс энэ байшингаар зочилж амь насаа алдаж нөгөө этгээдүүдтэй нэг ам бүл болох зоригтон одоогоор гарахгүй л байна.
Говь-Алтай аймгийн Бигэр сумын төвөөс зүүн тийш 60 км зайд байдагДэрстийн хөндийн өнөөх үл ойлгогдох саарал өнгөтэй байшин өнөө хүртэл оршсоор л байдаг ажээ.
PS: Арайхийж дууслаа хэхэ. Бичиж байсан өөрөө нэг мэдсэн нээх сонин болцон сууж байна.
Яагаав бас өнөө Говийн зэрэглээ гэдэг кинонд тоглосон жүжигчид бараг бүгд шахуу нас барсан гэдэг яриа. Тэр нь тэдгээрийг замд явж байтал гэр тааралдахаар нь орсон, тэгсэн тогоонд буцалж буй цайнаасаа хийж өгсөн, тэр цэл хүйтэн байсан, бүгд гайхаад харин нэг хүн л тэр цайнаас уугаагүй, тэр нь одоо амьд гээд л яриад байдаг даа. Тэрэнтэй нээх адилхан санагдчлаа. Айгаад байнааааааааааааааааа
Tuesday, December 16, 2008
Friday, December 12, 2008
Шүд шүд шүд
Эрүүл байхад шүд их үүрэгтэй гэдгийг хэн бүхэн л мэднэ. Гэхдээ биднийг бага байхад энэ талаар их муу анхаардаг байж дээ. Өглөө л шүдээ угаадаг гэсэн ойлголттой байж. Би өөрөө их шүд муутай, энэ нь багадаа цэцэрлэгтээ явахгүй гэж уйлахад аав чихэр өгдөг байсантай шууд холбоотой. Өглөө сэрэхдээ шууд гараа тосдог байсан гэсэн. Одоо аавдаа та надаа яах гэж чихэр өгдөг байсым бэ гэж уурланаа хэхэ.
Тийм болохоор охиныгоо шүд нь эрүүл байгаасай, хүний өөдөөс хараад нүүр дүүрэн инээмсэглэж байгаасай гэж бодоод шүдэнд их анхаардаг юм. Хатуу чихэр ерөөсөө өгдөггүй, өөрөө ч нээх идээд байх гэдэггүй. Гэм нь шокладанд нугасгүй, тэр бол миний нөлөө. Алдаагаа засах гэж хичээж буй.
Орой унтахдаа угаана, эндхийн цэцэрлэгт өдөр хооллосны дараагаар оо хэрэглэлгүйгээр зөвхөн сойзоор угаадаг юм. Бас улиралдаа шүдний эмч дуудаж авчраад хүүхдүүдээ үзүүлээд хорхойтой шүдтэй хүүхэд байвал эцэг эхэд нь бичгээр мэдэгддэг юм билээ. Тэгсэн хэдий ч шүд нь хорхойтоод байх юм.
Саяхан хамрагдсан үзлэгээр шүд хорхойтсон байна гэхээр нь шүдний эмнэлэг явлаа. Шүднүүдэд нь нэг улаан юм түрхэж өгөөд усаар зайлуулж байнаа, тэгсэн өнөөх арилахгүй шүдэнд нь наалдаад үлдчих юмаа. Энэ бол шүдээ дутуу угааж буйн шинж гэнэ. Тэгээд орой бүр өөрөө шүдээ угаасны дараагаар ээж нь оо гэхгүйгээр сойзоор нь угааж өгч бай гэнээ. Хүүхэд өөрөө шүдээ сайн угааж чаддаг болтол нь. Дараахан нь цэцэрлэг дээр нь шүдний талаар сургалт явуулна, ирж оролц гэнээ. Давхиад очлоо. Энэ удаад зөвхөн 6 настай хүүхдүүд, тэдний эцэг эхүүд цугларсан юм. Энэ нь их учиртай жанцантай, жанцан гэдэг нь манай өвөө гэдэг шиг л. Юу гэхээр 6 насанд нь ургадаг том хүний шүд мэргэжлийн хэллэгийг нь хэлж мэдэхгүй юм. Японыг нь орчуулбал 6 насны мөнхийн шүд хэхэ. Тэр нь хамгийн хойд талын араа. Түүнийг яаж угаах, яагаад заавал сайтар угаах ёстой вэ гэдэг талаар шүдний эмч яриа хийдэг юм байна. Тэгээд баахан сувилагч нар тойрч яваад л хэр угааж байгааг нь хараад, буруу угааж байгаад нь зааварлаад өгдөг юм байна.
Ер нь орчин үед хүмүүсийн идэж ууж буй зүйлээс хамаараад эрүүний хөгжил муудаад, өргөн шанаа, эрүүтэй хүн ховордоод байгаагаас болоод шүд нь наана цаана ургах болсон гэнэ. Гэхдээ энэ хэдэн арван жил дамжиж, өнгөрч байж тийм болдог гэсэн л дээ. Миний бодлоор энэ япончууд нь бүр их эрүү шүдний хөгжил муутай юм шигээ. Дандаа л зөөлөн юм иднэ, дээр нэг япон манай хуушуурны гурилыг хатуу байна гээд хаячихаж билээ. Хуушуурны гурилыг хатуу гэж байгаа улсууд ямар юм иддэг нь ойлгомжтой.
Хүн хэлэлтгүй манай монголд ч гэсэн дээ, сүүлийн үед ааруул цагаан идээгээ идэх нь ховордоод гадны нээх нялуун чихэр жимс идэх нь ихсээд ялангуяа хүүхдийн эрүү шүдний хөгжил муудаж байгаа гэж сонссон юм байна. Бас шинэ төрлийн өвчин нэмэгдэж байгаа гэсэн, жишээ нь сахарын өвчин гэх мэт...
Ингээд л би гэдэг хүн охиныхоо шүдийг орой бүр угааж өгдөг ажилтай, хааяа бас залхуурнаа... Ээж нартаа хүүхдийнхээ шүдийг сайн угаалгаж байгаарай, бага насны хүүхдийг бол заавал оо гэхгүйгээр зүгээр л сойзоор угаагаад усаар зайлуулахад болно гэсэн шүү. Ингэж угаахдаа хүүхдээ дээш нь харуулж хэвтүүлээд өөрөө яг шүдний эмчийн "байрлал"-р зогсож байгаад угаана. За тэгээд бүх ээж нарт амжилт, би нь бас залхуурахгүйг хичээнээ.
Тийм болохоор охиныгоо шүд нь эрүүл байгаасай, хүний өөдөөс хараад нүүр дүүрэн инээмсэглэж байгаасай гэж бодоод шүдэнд их анхаардаг юм. Хатуу чихэр ерөөсөө өгдөггүй, өөрөө ч нээх идээд байх гэдэггүй. Гэм нь шокладанд нугасгүй, тэр бол миний нөлөө. Алдаагаа засах гэж хичээж буй.
Орой унтахдаа угаана, эндхийн цэцэрлэгт өдөр хооллосны дараагаар оо хэрэглэлгүйгээр зөвхөн сойзоор угаадаг юм. Бас улиралдаа шүдний эмч дуудаж авчраад хүүхдүүдээ үзүүлээд хорхойтой шүдтэй хүүхэд байвал эцэг эхэд нь бичгээр мэдэгддэг юм билээ. Тэгсэн хэдий ч шүд нь хорхойтоод байх юм.
Саяхан хамрагдсан үзлэгээр шүд хорхойтсон байна гэхээр нь шүдний эмнэлэг явлаа. Шүднүүдэд нь нэг улаан юм түрхэж өгөөд усаар зайлуулж байнаа, тэгсэн өнөөх арилахгүй шүдэнд нь наалдаад үлдчих юмаа. Энэ бол шүдээ дутуу угааж буйн шинж гэнэ. Тэгээд орой бүр өөрөө шүдээ угаасны дараагаар ээж нь оо гэхгүйгээр сойзоор нь угааж өгч бай гэнээ. Хүүхэд өөрөө шүдээ сайн угааж чаддаг болтол нь. Дараахан нь цэцэрлэг дээр нь шүдний талаар сургалт явуулна, ирж оролц гэнээ. Давхиад очлоо. Энэ удаад зөвхөн 6 настай хүүхдүүд, тэдний эцэг эхүүд цугларсан юм. Энэ нь их учиртай жанцантай, жанцан гэдэг нь манай өвөө гэдэг шиг л. Юу гэхээр 6 насанд нь ургадаг том хүний шүд мэргэжлийн хэллэгийг нь хэлж мэдэхгүй юм. Японыг нь орчуулбал 6 насны мөнхийн шүд хэхэ. Тэр нь хамгийн хойд талын араа. Түүнийг яаж угаах, яагаад заавал сайтар угаах ёстой вэ гэдэг талаар шүдний эмч яриа хийдэг юм байна. Тэгээд баахан сувилагч нар тойрч яваад л хэр угааж байгааг нь хараад, буруу угааж байгаад нь зааварлаад өгдөг юм байна.
Ер нь орчин үед хүмүүсийн идэж ууж буй зүйлээс хамаараад эрүүний хөгжил муудаад, өргөн шанаа, эрүүтэй хүн ховордоод байгаагаас болоод шүд нь наана цаана ургах болсон гэнэ. Гэхдээ энэ хэдэн арван жил дамжиж, өнгөрч байж тийм болдог гэсэн л дээ. Миний бодлоор энэ япончууд нь бүр их эрүү шүдний хөгжил муутай юм шигээ. Дандаа л зөөлөн юм иднэ, дээр нэг япон манай хуушуурны гурилыг хатуу байна гээд хаячихаж билээ. Хуушуурны гурилыг хатуу гэж байгаа улсууд ямар юм иддэг нь ойлгомжтой.
Хүн хэлэлтгүй манай монголд ч гэсэн дээ, сүүлийн үед ааруул цагаан идээгээ идэх нь ховордоод гадны нээх нялуун чихэр жимс идэх нь ихсээд ялангуяа хүүхдийн эрүү шүдний хөгжил муудаж байгаа гэж сонссон юм байна. Бас шинэ төрлийн өвчин нэмэгдэж байгаа гэсэн, жишээ нь сахарын өвчин гэх мэт...
Ингээд л би гэдэг хүн охиныхоо шүдийг орой бүр угааж өгдөг ажилтай, хааяа бас залхуурнаа... Ээж нартаа хүүхдийнхээ шүдийг сайн угаалгаж байгаарай, бага насны хүүхдийг бол заавал оо гэхгүйгээр зүгээр л сойзоор угаагаад усаар зайлуулахад болно гэсэн шүү. Ингэж угаахдаа хүүхдээ дээш нь харуулж хэвтүүлээд өөрөө яг шүдний эмчийн "байрлал"-р зогсож байгаад угаана. За тэгээд бүх ээж нарт амжилт, би нь бас залхуурахгүйг хичээнээ.
Tuesday, December 09, 2008
Мэргэн үгс
Яг одоо уншиж буй Эмос клубээс гаргасан "Өөрийгөө хөгжүүлье" номноос түүж оруулав. Иймэрхүү зүйл цуглуулдаг юм хойно.
Хүн хэлэхээс нааш, цаас чичихээс цааш.
Тэнэгийн дотор уужуу. (Энэ үгийг би ойрд их сонсож байгаам, тэгсэн энэ номонд бас байж байхаар нь оруулчихлаа)
Сайн худалдаачин эсвэл аж ахуй эрхлэгч болохын өмнө хүн эхлээд ХҮН болох ёстой.
Р.В.Эмерсон
Хүнд бурхнаас заяасан үндсэн ажил бол ХҮН болох явдал. Бэнжамин Франклин
Сэтгэлд гал байхад зууханд гал олдоно.
4 жил өөрийгөө зовоосноор 40 жилийнхээ жаргалыг зохионо.
Эрин М.Тулгат
Өөрийгөө хүндэлж, өөрийгөө мэдэж, өөрийгөө захирахуй,
Өндөр их суудал өөд залж өгөх нь гагцхүү энэ гурав билээ
(Self-reverence, self-knowledge, self-control
These three alone lead life to sovereign power)
Английн найрагч Теннисон
Бага залхуугаас их залхуу
Үргэлжлэл бий
Хүн хэлэхээс нааш, цаас чичихээс цааш.
Тэнэгийн дотор уужуу. (Энэ үгийг би ойрд их сонсож байгаам, тэгсэн энэ номонд бас байж байхаар нь оруулчихлаа)
Сайн худалдаачин эсвэл аж ахуй эрхлэгч болохын өмнө хүн эхлээд ХҮН болох ёстой.
Р.В.Эмерсон
Хүнд бурхнаас заяасан үндсэн ажил бол ХҮН болох явдал. Бэнжамин Франклин
Сэтгэлд гал байхад зууханд гал олдоно.
4 жил өөрийгөө зовоосноор 40 жилийнхээ жаргалыг зохионо.
Эрин М.Тулгат
Өөрийгөө хүндэлж, өөрийгөө мэдэж, өөрийгөө захирахуй,
Өндөр их суудал өөд залж өгөх нь гагцхүү энэ гурав билээ
(Self-reverence, self-knowledge, self-control
These three alone lead life to sovereign power)
Английн найрагч Теннисон
Бага залхуугаас их залхуу
Үргэлжлэл бий
Thursday, December 04, 2008
Monday, December 01, 2008
Бидний дуу
Орой бүр NHK-р хүүхдийн нэвтрүүлгийн дараагаар хүүхдийн дуунаас нэг юм уу хоёр дуу гарна. Сард нэгээс хоёр дуу эсвэл гурав дөрвөн дууг өдөр өдрөөр ээлжилж явуулаад байх шиг. Тэр нь охин бид хоёрын япон хэлэнд багагүй тус болоод байгаам. Эхний 手紙(захиа)дууг охин маань дээр караокед дуулаад нэг япон өвөөг алмайруулаад орхисон. Их идэвхитэй нүдээ аньж энэ тэр яг л дуучин шиг дуундаа орж дуулсым. Ирэх хагас сайнд цэцэрлэгийх нь тайлан тоглолтоор ангийхан нь тоглох юм гэсэн. Охин минь ямар хөгжим дарсныг нь дараа хэлнээ.
Энэ дууны сосктой бацааныг охин бид 2 дагаж бүжиглэдэг юм. Үг нь нээх эгдүүтэй.
За энэ дуу болохоор дэлхийн олон хэлний тоог дуугаар илэрхийлвэл гэсэн утгатай. Миний мэдэхийн япон, англи, герман, турк, хятад хэлээр 1-7 хүртэл дуунд оруулж дуулаад байгаам. Охин маань хятад тоог нь цээжилчихсэн, хуучин ажлын нэг хятад хүүхэнтэй дараа уулзахаараа тоолж үзүүлнээ гэж байна лээ.
Энэ дууны сосктой бацааныг охин бид 2 дагаж бүжиглэдэг юм. Үг нь нээх эгдүүтэй.
За энэ дуу болохоор дэлхийн олон хэлний тоог дуугаар илэрхийлвэл гэсэн утгатай. Миний мэдэхийн япон, англи, герман, турк, хятад хэлээр 1-7 хүртэл дуунд оруулж дуулаад байгаам. Охин маань хятад тоог нь цээжилчихсэн, хуучин ажлын нэг хятад хүүхэнтэй дараа уулзахаараа тоолж үзүүлнээ гэж байна лээ.
Subscribe to:
Posts (Atom)