Friday, November 16, 2007

Тvvхийн ном


Бид монголын тvvх гэхээр л Чингисийн тvvх ярих дуртай улс. 1920 оны тvvх гэвэл тэр бvр сайн мэдэхгvй. Манлай баатар Дамдинсvрэн, Сухбаатар гэсэн хэдхэн хvний нэр л мэднэ. Тэгвэл тухайн vед ихээхэн vvрэгтай байсан олон тvvхт хvн байдаг юм байна. Тэдгээрийн тухай єгvvлсэн ном олж уншсандаа олзуурхаад байгаа.
Гэхдээ ой тоонд vлдсэн нэрс гэвэл мэдээж тун цєєхєн. Их олон хvний нэр гараад сvvлдээ энэ хvн чинь газрын хаанаас гараад ирэвээ гэж будилсаар арай хийж уншиж дууслаа. Дахин унших бодолтой байгаа. Ядаж л Дамдинбаатар, Чойбалсан нараас арай єєр нэр олж цээжлэе энэ чинь.
Номын тухай товч танилцуулга:

Л.Дэндэв нь шинэ vеийн Монголын улс тєрийн болон шинжлэх ухааны тvvхэнд ул мєрєє vлдээсэн мэргэдийн нэг. Л.Дэндэв гуайн бичиж туурвисан олон бvтээлvvдээс "Монголын товч тvvх" ХХ зууны тvvхийн судалгаанд Богд хаант монголын тvvхийг тусгайлан судлаж туурвисан дорвитой бvтээл тєдийгvй он цаг улирах тусам ач холбогдол нь улам єсєж буй гэж судлаачид vздэг аж. Уг зохиолын гол агуулга нь Монголчууд Манж, Хятадаас хэрхэн салж тусгаар тогтнолоо зарлан тунхагласан, улс тєрийн зvтгэлтнvvдийн байр суурь, vзэл бодол, тухайн vеийн нийгмийн байдал, дотоод гадаад бодлого зэрэг олон асуудлыг судлан оруулсан, мєн ингэхдээ ховор, сонин баримт эх хэрэглэгдэхvvн ашиглахын зэрэгцээ тухайн vеийн vйл явдлуудын ихэнхэд биечлэн оролцсон эсвэл нvдээр vзсэн хvний хувьд илvv vнэмшилтэй зохиол болно.

Уйгаржин монгол бичгээр туурвисан энэ номыг доктор С.Чулуун гэдэг хvн крилл монгол хэлнээ хєрвvvлж, оршил бичиж, тайлбар, нэрсийн хэлхээ хийсэн болно.


Чингис л гээд байх бус тvvнээс хойхон vеийн тvvхийг ч гэсэн уншаад нэг vзээрэй. Сонирхолтой байх болов уу.

13 comments:

  1. Unen shuu. Hiisen yumtai humuusee surtalchilj baimaar. Manaid sain n' chimeegui, yu ch medehgui baij bi bi gesnuud n' ih nerd garaad baih shig sanagddag.

    ReplyDelete
  2. Багшаар юутай вэ? ..дээх нь наад номыг чинь харж байсан санагдна, харин сөхөж үзэж амжаагүй юм, тэгэж байгаад олж уншинаа!

    ReplyDelete
  3. Anonymous4:01 AM

    Зөв хэлсэн байна. Монголын түүх гэхээр л Чингис яриад байдаг. Түүнээс хойш юу ч болоогүй юм шиг.
    Миний хувьд 20-р зууны түүх сонирхолтой л доо, гэхдээ Манжийн колони байсан үе бүр их сонирхолтой санагддаг юм. 18-19-р зууныг хэлж байна л даа. Энэ талаар даанч материал маш бага байдаг.

    ReplyDelete
  4. Сайхан санал байна. Аль алийг нь мэдэж байх ёстой доо.

    ReplyDelete
  5. Ном унших зав гаргаж чаддаг авъяас надад алгаа. Нэг л их завгүй хүн харайгаад л байх юм. Аль зун 7-р сард эхэлсэн Дэлхий бөөрөнхий биш гэж номыг талд нь ч оруулаагүй байгаа хаха.

    ReplyDelete
  6. ХХ зууны 11 оны хувьсгалаас хойшхи тvvхийн сонирхолтой хэсэг нь тусгаар тогтнолоо хамгаалж vлдэхэд монголчуудын хувь нэмэр, санаачлага бага байсан, харин сахалт Шаталин Монголын тусгаар тогтнолд маш чухал vvрэг гvйцэтгэсэн байдаг. Эртний зоосны нэг талд "Энэ бол Гvржийн хаан Давид" нөгөө талд "Давид бол Мөнх хааны боол" гэжээ. Их эзэн Чингэс хаан, тvvний удмын хvчирхэг хаад дээд тэнгэрээс биднийгээ харж хандаж байгаа нь гарцаагсүй хэмээн мунхаглана. Бас Давид vнэнч боол байгаад товарищъ Сталин Монголын төлөө vнэнчээр зvтгэв vv? Зvгээр л геополитик уу? Хаяа гаж юм бодож болохгvй гэжvv?
    Миний бие Дамбийжаа гэгдэх Дамбийжанцанг 11 онд Ховдыг чөлөөлөхөөр Дамдинсvрэн, Хатанбаатар нартай эвсэн цэрэг командлан дайрч байсан гээд уншихаар ойлгохыг хүсдэггvй юм. Өнгөрсөн зууны тvvхэнд зориудаар бий болгосон цонхнууд их бий шvv.

    ReplyDelete
  7. Tuuhen kinonuud uzehed saihan shuu, het nomnoosoo zuruud tuuhiig guivuulchihaagyi l bol dajgyi shuu

    ReplyDelete
  8. Түүхээ мэдэх хэрэгтэй шүү,тээ. Энэ номыг бас унших юмсан.Уншмаар зүйл их байна аа...

    ReplyDelete
  9. манай Түүх ер нь бидний мэддэгээс шал өөр юм байдаг юм бишүү. Саяханаас тэгж ойлгоод байгаа. Манай талбай дээр байдаг Сүхээ ах чинь л гэхэд шоучин нөхөр байсан гэсэн. Гол асуудлуудыг өөр хүн хийдэг байсан гээд байгаа юм даа.

    ReplyDelete
  10. Tuuhee gej.
    Bidnii dund surguulid uzeed baisan tuuh chini shal hudlaa baisiin baina leeshd. Zohiomol...

    ReplyDelete
  11. Яг ч бүгд худал биш байхаа.ЗАрим нэг хүчээр зөрүүлсэн юмнууд байгаа байх.

    ReplyDelete
  12. com uldeesen bugded ni tnx.

    oros ah nariin tushaalaar tuuhiig jaahan guivuulj zaadag bsn ni unen bhaa.

    bid uursduu tend ni bgaagui bolohoor tee.

    ReplyDelete
  13. Anonymous12:07 AM

    Tuuhee sain unsh. Sanal bodloo neelttei chuluutei bichij bh n zuv. BZ

    ReplyDelete