Friday, October 31, 2014

Санаж явнаа

  • Сайхан амьдралын 2 алтан дүрэм
1. Үргэлж эхнэрийн зөв.
2. Хэрэв эхнэрийн буруу юм шиг санагдвал өөрийгөө нэг сайн алгадаад дүрэм 1-г дахин унш. Заримдаа хань ижилдээ ингэж хэлмээр л байдаг шүү.

  •  Бусдыг өөрчлөх гэж битгий хичээ. Харин тэдэнд өөрчлөлт ямар гайхамшигтай болохыг өөрийнхөө амьдралаар харуул.

  • Монголчууд наадамд цагтаа ирдэггүй, ирэхээрээ тардаггүй, тарахаараа харьдаггүй, харихаараа унтдаггүй, унтахаараа босдоггүй. гэнээ хэхэ.

  • Л.Түдэв: Монголчууд ойлгохгүй байгаа юмандаа хоёр янзаар ханддаг. Нэг бол үл тоомсорлодог, нэг бол шүтэн биширдэг.

  • Баярлах зовох хоёртоо л ноён нуруугаа алдахгүй явбал хорвоод хүн болж төрсний чинь утга учир шүү дээ. Б. Лхагвасүрэн
Бүгдийг нь нүүр номноос хуулав.

Гоё

ХАРВАРДЫН ОЮУТНУУДЫН МӨРДДӨГ 15 ЗАРЧИМ

1. Хэрэв чи унтвал мөрөөдлөө зүүдэлнэ. Харин унтахын оронд хичээлээ хийвэл мөрөөдлөө амьдралд хэрэгжүүлнэ.
2. Чи хэтэрхий... оройтсон гэж бодсон зүйл үнэн хэрэгтэй цаг нь ч болоогүй байж мэднэ.
3. Сурахын зовлон зүдгүүр тур зуурынх. Харин мэдлэггүйн зовлон үүрдийнх
4. Сурах гэдэг бол цаг хугацааны биш харин хичээл зүтгэлийн асуудал.
5. Амьдрал гэдэг бол зөвхөн сургууль биш, гэхдээ чи энүүхнийг дайраад гарч чадахгүй юм бол юу чадах хүн бэ?
6. Ачаалал, хүчин чармайлтаас сэтгэл ханамжийг авч болох юм.
7. Хэн бүгдээс өрсч хийж байна, хэн хүчин чармайлт гаргаж байна, тэр хүн л амжилтын амтыг жинхэнэ утгаар нь мэдэрч, таашаал авч чадна.
8. Хүн бүр бүх зүйлд амжилт гаргах албагүй. Гэхдээ амжилт бол зөвхөн өөрийгөө улам боловсруулж, шийдэмгий байсан цагт л ирдэг.
9. Цаг хугацаа чамайг хүлээхгүй.
10. Өнөөдрийн хаясан шүлс маргаашийн нулимс болж мэдэх юм.
11. Ирээдүйдээ хөрөнгө оруулж байгаа хүмүүс бол жинхэнэ реалистууд
12. Авч байгаа цалин чинь чиний боловсролын түвшинг тодорхойлдог.
13. Өнөөдөр хэзээ ч дахин давтагдахгүй
14. Яг одоо ч гэсэн чиний дайснууд номын хуудас эргүүлээд сууж байгаа
15. Хөлс гаргахгүй бол мөнгө олдохгүй


Ийм зарчим нүүр номд явж байхаар тэсгэлгүй блогтоо оруулчихлаа. Хэзээ нэгэн цагт охид минь бас уншиг...

Олон баярын мэнд

болох шив дээ. Төрөлх хотын минь төрсөн өдөр. Өнөөдөр сүнсний баяр.

1. Хотын төрсөн өдрөөр нэг л их сүртэй цуглаан болсон байна лээ тэ талбай дээр. Нүүр ном дээрээс жаал зураг харж баясав. Арай л хэтрүүлж тэмдэглээд байдаг юм шиг санагддаг шүү олон олон баяраа, миний монголчууд.

2. Сүнсний баярт нэг их дуртай биш. Гэхдээ энд дэлгүүр хоршоо юм л бол нэг тийм шар өнгөтэй зүйл зараад байна. Есөн жорын л юм байна, чихэр, жигнэмэг гээд л. Зулзагууд минь хүртэл сургууль цэцэрлэгт нь сүнсний баярын уур амьсгал дүүрэн байх шиг. Гэртээ ирээд л ярих юм. Ёс болгоод нэг амттан авлаа. Хоолныхоо дараа иднэ.

За энд бас 11 сарын 3нд соёлын өдөр гээд амрана. Энд тэнд олон арга хэмжээ болох байх. Харж байгаад нэгийг нь сонгоод очно доо. Зулзага нартаа л тааруулж сонгох байх даа. Танин мэдэхүйн чанартай зүйл байвал явна аа.

Мөн өнгөрдөг хагас бүтэн сайнд хорооны баяр болсон. Хорооныхо оршин суугчдын тарьсан ногооны худалдаа, гар хийцийн янз бүрийн зүйлийн худалдаа, хоолны худалдаа, хуучин эд зүйлсийн худалдаа гэх мэт болдог. Ер нь энд баярыг янзан бүрийн зүйл худалдаж, худалдаж авч л баярлах юм даа гэж.
Бага сургуулийн сурагчдын бүтээлийг дэлгэн тавьсан байсан. Мөн хороон дээр явагддаг элдэв сургалтын сурагчдын бүтээл байсан. Жишээ нь уран бичлэг, нэхмэл, оёдол гэх мэт. Энэ сурагчдын насны ангилал янз янз. 8 настай балчираас 80 настай буурал ч бий...

Эрүүл мэндийн хичээл

Бага  сургуулийн 6-р ангийн ээлжит нээлттэй хичээл. Сэдэв нь "Биеийн болон сэтгэл зүйн эрүүл мэнд".
Сурах бичиг, үзүүлэн ашиглан япон хүмүүст ихээхэн тохиолддог өвчлөл, 1 жил дэх нас баралтын тоо, амьдралын зөв хэв маяг гээд л амьдралд ойр зүйлийг хоорондоо ярилцаж байсан.
Багш сурагчдаас:
-Чихэрлэг амттан идэх дуртай хүмүүс гараа өргө дөө.
-Өдөр бүр ундаа, гаазтай ундаа уудаг хүүхэд гараа өргө дөө.
-Өдөр бүр чийпс иддэг хүүхэд гараа өргө дөө.
-Өглөөний цайгаа уудаггүй хүүхэд гараа өргө дөө.
-Гадаа тоглодоггүй хүүхэд гараа өргө дөө.
-Биеийн тамирын хичээлээс гадна биеийн тамираар хичээллэдэггүй хүүхэд гараа өргө дөө.
Өөр нэлээд хэдэн асуулт байсан санадаггүй ээ.
Дээрх асуултыг асуугаад л хүүхдүүд гараа өргөөд л байсан. Дараагаар нь хэрвээ чихэрлэг зүйл хэтрүүлж хэрэглэвэл, давс хэтрүүлж хэрэглэвэл, өөрт тохирсон хөдөлгөөн хийдэггүй бол ийм ийм өвчин тусах магадлалтай, богино наслана гэх мэтээр тайлбарлаж ярилцав.

Би нь их олзуурхсан. Өнөөдрийн хичээлийг. Учир нь том зулзага давстай зүйлд дуртай, шоколатанд дуртай. Хоолныхоо давсыг албаар сул хийхээр хань ижил том зулзага 2 сул байна гээд бусад зүйлээр амтлах гээд байдаг талтай. Тэгээд л ээжийн үглэх ажил эхлэнэ шүү дээ. Одоохондоо юм мэдэгдэхгүй, нас ахиад ирэхээр тэгнэ ингэнэ, зулзагыгаа болохоор эмэгтэй хүн жирэмсэн болохоор чинь илт мэдэгдэнэ бла бла гээд л. Ганцаараа үглээд ад болж байхаар сургуульд ингэж заагаад давхар багш нар нь үглэвэл хичнээн аштайв.

Мөн дунд нь гаднаас мундаг хүн урьж яриа хийлгэдэг гэсэн дээ. Энэ удаад эм зүйч залуугийн яриа байлаа.
Эмийн зөв хэрэглээ, мансууруулах бодис зэргийн талаар ярьсан. Эм зүйчийн тухай ойлголт 1240-д оноос эхлэн гарсан гэнэ.
Тухайн эмнээсээ шалтгаалаад хадгалах хугацаа нь өөр өөр байна. Урд нь ханиад хүрээд эмчид үзүүлж эм бичүүлж аваад, тэр эм нь үлдсэн тохиолдолд дараагийн ханиадандаа аль болох хэрэглэхгүй байх. Ах нь эгч нь энэ эмийг уугаад зүгээр болсон юм чинь дүүд нь гэсэн энийг л уулгачихая гэж болохгүй. Гэх зэрэг зөндөө л зүйл ярилаа.

Мансууруулах бодис. Хар тамхи. Өсвөр насны хүүхдүүд найз нөхдийн шахалтаар, охидууд найз бандийнхаа шахалтаар татаж эхлэх нь элбэг. Түүний дараах хор уршгийн талаар ямар ч ойлголтгүй хэрэглэх нь их. Буруу зам руу орохоос хамгийн их сэргийлж чадах орчин бол гэр бүлийнх нь гишүүд байна. Хар тамхины хор уршгийг сайн ярилцаж эртнээс ойлголт өгч байх. Санаа зовж буй асуудлаа гэрийнхэндээ нуулгүй ярьдаг болгох. Гэр бүлийн гишүүд хоорондын мэдээлэл солилцоо ихээхэн чухал...

Шилжилтийн насан дээрээ яваа учраас эсрэг хүйстнээсээ ичих, сонирхох гэх мэт зан аашийн хувьд бага зэргийн өөрчлөлт ажиглагдаж байгаа гэж анги даасан багш нь хэлж байсан.

Tuesday, October 28, 2014

Хоол буудав

Хүүхдийнхээ цэцэрлэгтээ иддэг хоолыг буудав. Ямаршуухан хоолыг яажшуухан иддэгийг нь эцэг эхэд нь танилцуулах зорилготой л доо. 2 өдөр дарааллан болно. Аль завтай гэсэн, чөлөө авч чадахаар өдөртөө очдог. Би эхний өдөр нь түмэн завгүй байсан учир дараагийн өдөр нь очив.
Сулавтар амттай ч дажгүй хоол байлаа. Аан тийм, загасны яс нь жаахан төвөгтэй байлаа. Хар амар загас. Ээж аавыгаа хараад хөөрсөн хэдэн хүүхдүүд л байна лээ. Манай хүн жаахан эрхлэнгүй, онгироод л чанга чанга яриад сүйд байв. Багш нь инээд алдаад л хэхэ. Гэртээ эрхлээд хүнээ байчихдаг хүн чинь өөрөө хоолоо идсэн. Бас жижүүрийн ээлж нь таараад, жижүүрийн ээлжтэй хэсэг хүүхдүүд "тавтай сайхан хооллоорой" гэж хэлснээр бүгд хоол ругаа ухасхийгээд л дайрав. ккк.
Ер нь бол намайгаа гэртээ байхад хүн биш гэсэн шүү дээ. Ажлаар ийш тийшээ яваад байхгүйд бол хүн гэсэн. Өөрөө хоолоо иднэ, ийш тийш босч суухгүй, нэмж барина гээд л.

Ингэж хүүхэтэйгээ өдрийн хоол идэхдээ огт үнэгүй хоол буудна гэж байхгүй л дээ. 200 иен урьдчилаж төлсөн. Агшаасан цагаан будаагаа өөрсдөө авч очно. Хүүхдүүд бас тэгдэг юм. Ингэхдээ 3 наснаас дээш хүүхдүүд л авч очно. Яслийнхан авч очихгүй.
Энэ арга хэмжээ нь жил бүр зохиогдоно. Би өнгөрдөг жилүүдэд ажлын хэнхэгтэй хүн, ажлаасаа чөлөө авч чадахгүй гээд очиж байгаагүй юм. Тэртээ тэргүй ханиад хүрч бариад л заавал чөлөө авдаг болохоор, зүгээр нэг хоол иддэгийг нь харах гэж чөлөө авч байхаар өвдөхөөр нь л тэр чөлөөгөө авъя гэж бодоод. Мөн дээрээс нь аягүй бол намайг хараад уйлж унжаад хоолоо ч идэхгүй төвөг болно гэж бодсон л доо. Энэ жил харьцангуй биеэ даагаад, бас ч нийгэмшээд ирж байгаа юм чинь гайгүй, хүн шиг байх болов уу гэж бодов. Тамирын өдөрлөгтөө ч хүн шиг оролцсон болохоор нь. Яг л төлсөөлж байснаарь хүн шиг хоолоо идэв. Жаахан хөөрөөстэй байсныг эс тооцвол хэхэ.

Нэг нээлт хийв. Гэртээ идэхгүй гээд маяглаад байдаг ногоог хээв нэг идсэн. Брокколи, далайн замаг гээд л. Өнөө оройноос эхлээд идүүлэх гэж хичээнээ. Онгироож байгаад л идүүлдэг л юм, хааяадаа тахил нь буруу өргөгдчихөөрөө идэхгүй зөрөөд байдаг болохоос.

Мөн багш нь хүүхэд бүрийн ээжид нь хүүхдийнх нь онцлогийг хэлж байсан. Хоолондоо сайн, нэмдэг, үлдээдэг, түргэн иддэг, удаан иддэг гээд л. Манай хүнийг бол яг л хэлж байна лээ. Их удаан иддэг, дургүй зүйл их байдаг гэв. Үнэн үнэн.

Бас нэг сүрхий зүйл нь тогооч нь гээд нэг залуу орж ирээд хоолны материал, онцлог зэргийг тайлбарлаж өгсөн.

Жич 1: Гэртээ өнөө орой хар амар загас шар иднэ. Хажуугаар нь хятад байцаа болон цагаан луувангийн шөл, цагаан будаа, вандуйтай чанасан бууцай иднэ.
Жич 2: Зураг авч амжсангүй, дараа нь дуурайж хийсэн гэрийнхээ хоолны зургийг оруулна аа.

Monday, October 27, 2014

Үндэсний бахархалт цэцэг

Бэр цэцэг хамгийн их санал авч шалгарсан гэнэ. Саяхан шалгарсан байна. http://entertainment.mongolnews.mn/%D0%A1%D1%8D%D1%82%D0%B3%D1%8D%D0%BB%D0%B7%D2%AF%D0%B9/1ccd#
Дэлгэрэнгүй мэдээллийг дээрх хаягаар орж уншаарай.

Хэдэн жилийн өмнө монгол японы найрамдалт харилцааны 35 жилийн ойгоор 2 улсыг төлөөлсөн уулсын зурагтай марк хэвлэгдэж байсан юм. Тэрхүү маркан дээр мөн 2 улсыг төлөөлөн сакура цэцэг, цагаан уул цэцгийг оруулж өгсөн байхаар нь улсын цэцгээр цагаан уул цэцэг тодорсон юм болов уу гэж бодоод л явдаг байлаа. Тэгсэн үгүй юм байна аа. Тэгээд нэг танилцуулга дээр ашиглах гээд нет ухсан чинь улсын бахархалт цэцэггүй орны тоонд монгол явж байсан юм. Тэгэхээр нь нүүр номдоо асуусан байсан чинь нэг найз минь их түргэн шуурхай мэдээлэл өгч туслаад. Их баярлалаа.

11 сарын сүүлээр нэг газар очиж монголын тухай танилцуулга хийх юм л даа. Эмээ өвөө нар голцуу ирэх тул наана нь бас жаахан бэлдэх хэрэгтэй байдаг. Тэгээд эндхийн эмээ нар цэцэгт дуртай байдаг тул улсынхаа бахархал болсон цэцгийг танилцуулах санаатай. Далимд нь өвөө нарт улсынхаа бахархалт шувууг танилцуулна аа. Би ч өөрөө мэдэж авна.

Жич: Зургийг дээрх хаягнаас авсан болно.

Thursday, October 23, 2014

Өнөөдрийн урлан

За үүнийг шинэхэн цагандаа нэхчихлээ. Цагаа хийж байх гэж тэр хэхэ. Ингэж уутанд хийж тавихгүй бол хаа нэгтэй юманд зурагдчих гээд санаа зовоогоод. Учир нь нэг их үнэтэй биш ч наддаа л хөөрхөн үнэд хүрсэн цагаа хайрлаж байгаан шинж. Шинэков дээр нь ингэж юм хумаа сүр болж эдэлдэг дээ. Хуучраад ирэхээр нь тоохоо больчихдог доо яг л тэр нь болоод байна. Том зулзага болохоор өөр нарийхан утсаар нэхвэл гоёмсог биш үү гэж санал тавьсан. Чадах юм чинь дахиад л нэгийг нэхчихэе, чадхым чинь чадхым чинь. Хэ хэ.

За энэ утсыг хашраах гээд гаргаад ирчихлээ. Хорвоо дээрх ганц эмэгтэй дүүдээ төрсөн өдрөөр нь малгай ороолт нэхэж өгнө гээд хэлчихсэн байгаа. Малгайгаа эхлээд орхичихлоо. Нэг эхэлчихсэн байхад дуусгамаар санагдаад юм л бол барьж аваад байдаг юм. Амжуулна даа...
Утас үлдэнэ мэдээж, өөртөө нэг зүйл нэхдэг юм билүү? Юу нэхэхээ мэддэггүй гэнээ. Хэ хэ. Аятайхаан зүйл нэхэхээр том зулзага нь дээрэмдэх байх даа гэж...

Wednesday, October 22, 2014

Аяга угаагч

Миний брэнд аяга угаагч. Мэддэг хүн нь бүр албатай юм шиг нэхэж байгаад л авна шүү дээ. Хамгийн гол нь би өөрөө хүмүүст шахах дуртай. Хэ хэ.
Нэг нэхэхдээ худалдаж авсан утсаа дуусгаж байж санаа амардаг гэж байгаа. Тэгээд дахин утас худалдаж автлаа хэсэг амардаг юм. Нэг найз минь намайг их л завгүй гэсэн байж аяга угаагчаа нэхсээр байна шүү дээ гэсэн. Хэ хэ. Их амархан. Би нь зурагт үзэнгээ нэхчихдэг юм. Энд бол ийм утсаар нэхсэн аяга угаагчаа эко аяга угаагч гэж нэрлэдэг. Янз бүрийн амьтны дүрстэй, жимсний дүрстэй гээд их гоё нэхдэг хүмүүс ч бий. Би нь тийм нэг жаахан ажиллагаа шаарддаг юманд хойрго талдаа. Утсаа дунд нь таслахгүй, үргэлжлүүлээд л нэхэх дуртай. Тэр зан минь нэг л өнгийн, нэг л хэвийн зүйл нэхэхэд хүргээд байгаа юм. Зав зай ихтэй болохоороо оролдож үзнээ.
Энэ аяга угаагчны онцлог бөгөөд давуу тал гэвэл их удаан эдэлгээтэй. Янз бүрийн сав суулганы нунтаг хэрэглээд байх шаардлага бага. Мэдээж тостой зүйл угаахад бага зэргийн нунтаг хэрэглэнэ л дээ. Жаахан муудаад өнгөө алдаад ирэхээр нь крантаа угаагч болгочихдог юм. Хаятлаа их удна аа.
Зарим найзууд минь аяга угаахаасаа хайрлаад, аяган доороо тавьдаг гэсэн. Тэр бас байж болох санаа. Хэрэв аяган доороо тавих бол оосоргүй нэхвэл зүгээр. Бас хээ хуар оруулаад хийвэл бүр л гоёмсог болох байх. Дараа тэгж нэхвэл зураг оруулнаа.

Friday, October 17, 2014

Нар хүнээс манддаг

Бэлгэнд авсан ном. Бэлэглэсэн хүнд маш их баярлалаа. Унших зав гарахгүй явсаар өдий хүрэв. Ганц нэг таалагдсан сургааль үгсийг түүв.

Бусдад өгсөн үнэ цэнэ буцаад таных болдог.

Хүн юунд хүрснээрээр биш юуг ардаа үлдээж байгаагаараа хэмжигддэг болохоор өөртөө наасан зүйлээр биш бусдад өгсөн зүйлээрээ өөрийгөө хэмжих нь зүйтэй.

Уудам говь шигээ өргөн амьдарч
Уртын дуу шигээ урт наслаарай.

Өөрөөс минь өөр хэн ч үүрэхгүй тийм нэг ачаа бидний амьдралд байдаг.

Өөртэйгөө буруу харилцаж байгаагийн хамгийн том илрэл бол бусдад атаархах явдал юм. Атаархал бол "түүнд байгаа зүйл надад ч бас байх ёстой" гэсэн бодлоос эхэлдэг. Атаархах нь би үүнд эзэн болж чадаагүй гэсэн сул дорой хүний шинж бөгөөд өөрт байгаа сайн сайхныг үзэн ядаж байдаг.

... Андрю Карнеги хэлэхдээ "Бусдын тусламжтайгаар хүрэх амжилт нь ганцаараа гаргах амжилтаас хавьгүй илүү амжилтанд хүргэдэг гэдгийг ухаарах тэр агшин хөгжил дэвшилд хүргэх том алхам болдог" гэж хэлсэн байдаг. Бардам хүмүүс "хүмүүс өөрт нь хэрэгтэй бус" харин "өөрийгөө бусдад хэрэгтэй хүн" бодож явдаг. Өөрөөр хэлбэл "Би хүмүүст хэрэгтэй гэдэг нь бардам зангийн үндэс болдог бол харин хүмүүс надад хэрэгтэй гэдэг нь хамтран ажиллахын эхлэл болдог" гэдгийг ойлго...

Ходоодон хүн: Ходоод шиг зарчим баримталдаг. Ходоод хамаг шимийг нь аваад ялгадсыг нь хаядаг шиг тэр хүн бусдыг ашиглаад, хэрэглээд л хаях сонирхолтой. Бусад хүн өөрт нь үйлчлэх ёстой, зөвхөн надад зориулах ёстой гэсэн хандлагатай бөгөөд ходоодон хүнтэй хамтарсан хэн боловч эцэст нь ашиг тусаа өгөөд ялгадас болон хохирч үлддэг.

Зүрхэн хүн: Зүрх шиг зарчим баримталдаг. Зүрхэнд хоёр гол судас байдаг ба зүрх рүү цус орж мөн гарч байдаг. Зүрх бол авснаа шууд өгдөг шиг өөрийгөө ч өрөөлийг ч гээдэггүй. Тэд хүмүүсийг чадах чинээгээрээ дэмжиж байдаг бөгөөд зүрхэн хүнтэй хамтарсан хэн боловч илүү эрч хүч аван урагшилдаг.

"Би гэдэг үгийг буруугаар хэт их хэрэглэвэл ганцаардал үүсдэг" П.Буяндэлгэр

Гэх мэтчилэн энгийн, сүүлийн үед их л хэлэгдэж яригддаг болсон харилцааны соёлын тухай бичсэн байна.

Thursday, October 16, 2014

Бэрхшээлтэй хүмүүс

Тэдний төлөө их л зүйл хийдэг бололтой юм, энд.
Сонсголын бэрхшээлтэй, хэлгүй  дүлий хүүхдүүдийн сургуулийн баярыг очиж сонирхов. Сурагчдын хийсэн бүтээлийн танилцуулга байсан. Мөн тэд хоол хийж зарж байсан.
Баяр нь тэдний эцэг эх, ах эгч, дүү, эмээ өвөө нараас эхлээд л жирийн иргэд ч өргөнөөр очиж үзэж танилцах боломжтой. Тэднийг ойлгох, тэднийг дэмжих, тэдэнтэй зэрэгцэн амьдрах гэсэн зорилготой баярыг жил бүр зохиодог.
Мужийн захирагч хүртэл очно. Гэснээс манай эндхийн мужийн захирагч дохионы хэлээр маш сайн ярьдаг гэсэн. Сүүлийн үед дохионы хэлний орчуулга, орчуулагч нар их эрэлт хэрэгцээтэй болсон. Захирагч нь дохионы хэлэнд мундаг болохоор албан хаагчид нь бас дохионы хэл сурахгүй бол болохгүй гээд таньж мэддэг ганц нэг төрийн албан хаагч нар гүрийж байх шиг байсан. Хэ хэ. Би ч бас дутахгүй ганц нэг дохио сурсан.
Бүр бага ангид нь сонсголын бэрхшээлтэй, хараагүй гэх мэт хүмүүсийг урин, тэдний тухай ойлголтыг өгдөг хичээл байдаг юм билээ. Түрүү жил том зулзагын сургууль дээр сонсголгүй, тэрийгээ дагаад хэл ярианы хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн ирж яриа хийж байсан. Бид 2 номын дэлгүүрээс дохионы хэлний ном худалдаж авч байлаа. Хааяадаа нэг сөхөж харж байх гэж тэр.
Өөрсдийнх нь хийсэн хавч.
Мөн цугласан хүмүүс ийм хавч хийж болно. Хань ижил бага зулзагат хийж өгсөн. Бага зулзага хааяа ганцаараа шулганаад л тоглож харагддаг юм.
Бас охидууд нь өөрсдөө хийсэн үсний боолт, аяган доор тавьдаг суурь гээд л зөндөө зүйл зарж байсан.

Улаанбаатарт байдаг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс бас ч гэж зах зээлтэй юм шиг байгаам. Харин хөдөө орон нутагт амьдардаг бэрхшээлтэй хүмүүст жаахан хэцүү байдаг шиг санагдсан. Их ойрын жишээ бий. Сая хэд хоног цуг байх үедээ л энэ талаар мэдэж авлаа. Олонтой мэдээ солилцох, нийгмийн дунд орох зэрэг асуудалд өөрөөсөө ичээд, санаа зовоод их хойрго байдаг юм билээ. Өөртэй нь адил хүмүүс зөндөө байдаг, тэд ингэж амьдардаг, тэгдэг гэж хэлж ойлгуулж байхгүй бол зөвхөн би л ийм хөгжлийн бэрхшээлтэй гээд сэтгэлээр унах, тэрийгээ дагаад ойр орчмынхоо хүмүүсийг дэглээд байх хандлага байдаг юм байна. Аль болох багаас нь анхаараад, биеийг даалгах тал дээр улсын зүгээс ч тэр, эргэн тойрных нь зүгээс ч тэр анхаарах л ёстой юм шиг...

Харри Поттэр

Осака хотод байдаг USJ (Universal studio japan) оров, 3 хоногийн амралтаараа. Уг нь нэлээд дээхэн орж байсан л даа. Даанч том зулзага мартааский. Хэ хэ. Дээрээс нь Харри Поттэр гээч гайхлын тухай бүхэл бүтэн хотхон бий болсон юм. Тэрийг үзмээр байна гээд л байсан юм. Номыг нь ч салахгүй уншина. Киног нь ч алгасахгүй үзнэ. Тэгээд л очиж үзэх шалтаг гаргаад гэрээрээ яваад ирэв. Бага зулзага ч угаасаа хэдэн жилийн дараа мартааский болно л доо, мэдээд байгаа юм хэхэ.

Тун гайхалтай нь бүхэл бүтэн хотхон байна даа тэнд. Галт тэрэг, байшингууд, сургууль гээд л. Бэлэг дурсгалын тасаг бол бүр хүмүүсийн халаасыг сэгсрэнэ л гэнэ шүү л болсон байгаа юм чинь. Том зулзага шидэт саваа авах гэж нэг үзсэнээ больчихсон. Зөгнөлт ертэнцөөсөө гэнэт бууж ирсэн байх хэхэ. Нээрээ энэ чинь шидэт биш шүү дээ гэж...

Мөн Харригийн зүүдэг ороолтыг авах гээд, азаар өнөөх нь дуусчихсан байсан. Хэ хэ. Бүр нөмрөг, цамц, зангиа гээд л ер нь Харригийн хэрэглэж байсан бүх л зүйлийг зарж байна билээ. Тэр үнэтэй зүйлсийг худалдаж аваад нөмрөөд, өмсөөд яваад байх хүн зөндөө байсан. Аргагаүй л дуртай улс юм даа л гэж бодов. Хэ хэ. Ажлынхандаа мэлхий шоколат худалдаж авдаг юм билүү гэсэн чинь 2 цаг дугаарлана гэхээр нь больчихсон. Аймар байна уу? Тээр жилийн каартны талханд дугаарладаг байсан шиг л юм болох нь байна шд.
Сургууль нь
Орж үзэх гэж 1 цаг дугаарлаж зогссон шүү дээ. Хүн ч гэж их байна лээ.

Дэвших бэлтгэл

Том зулзага нь ахлах ангид орох бэлтгэл бага багаар, аажим аажмаар эхэлж байна. Гэрт өрнөдөг яриа, сургууль дээр өрнөдөг яриа, эргэн тойронд өрнөдөг ярианы гол сэдэв нь дунд ангид орох боллоо доо, цаг хугацаа ч хурдан юм даа гэсэн өгүүлбэр заалттай гардаг болсон.
Саяхан бага сургуулийн 6-р ангийн бүх сурагчид дэвшин суралцах дунд сургууль дээрээ очиж бүтэн нэг өдрийг дунд сургуулийн ах эгч нартайгаа цуг хичээлд нь сууж, тоглож өнгөрөөсөн. Нэг ёсондоо эртнээс сэтгэл санаагаар нь бэлдэж байнаа гэсэн үг.

Дунд сургууль 3 жил байна. Ахлах сургуульд ороход нь улс даяар гэсэн байх аа, дүнгээр нь жагсаадаг гэсэн. Оноо өндөр хүүхдүүд нэртэй сайн гэсэн сургуульдаа, оноо бага нь хотоос зайдуу, мэргэжлийн ахлах сургуулиудад ордог юм уу даа. Судалж үзээгүй болохоор сайн мэдэхгүй л байна. Гэхдээ сонирхлоороо мэргэжлийн ахлах сургуульд ордог хүүхдүүд бий.

Ямартаа ч дунд сургуульд ороод хичээл асар ихээр нэмэгддэг гэсэн. Мөн хүүхэд бүр ямар нэгэн дугуйлан секцэнд хамрагдах ёстой. Тэрнийх нь танилцуулга мөд удахгүй эцэг эхэд ирэх байх аа. Дунд сургууль дээр нь очиж бүтэн өдрийн яриа сонсдог шиг санаад байна. Дээр үед би нь нэг тийм орчуулганд явж байсан юм. Энэ талаар ярианд сууж ирчихээд дэлгэрэнгүй бичнээ. Дугуйланд хамрагдахаар хагас бүтэн сайнгүй бэлтгэл гэж хийгээд, уралдаан тэмцээн гээд түмэн завгүй болдог гэсэн. Хагас бүтэн сайн болохоор л уул явна гэдэг улсууд одоо яадаг юм байгаам хэхэ...

Гэх мэтчилэн эндхийн ерөнхий боловсролын тухай өөрийн туршлагаасаа бичээд байхыг хичээнэ ээ.

Төгсөх бэлтгэл

Ирэх жилийн 3 сард бага ангиа төгсөнө. Том зулзага нь. Одооноос бэлтгэл ажил эхэлж байх шиг байна. Төгсөлтийн зураг авахуулах мөнгө, төгсөлтийн ном хэвлүүлэх мөнгө, төгсөлтийн дараах уузлалтанд хэрэглэх мөнгө, бусад гэсэн ангиллаар мөнгө хурааж авна гэсэн. Тэрийгээ нэг дор биш энэ сараас эхлэн бага багаар нь хурааж авна гэж мэдэгдсэн бичиг ирсэн.
Төгсөлтөнд хэрэглэх мөнгө ингээд л болоо юм шиг байна. Манайхан шиг багшдаа бэлэг авах мөнгө, сургуульдаа бэлэг авах мөнгө, нийллэгний мөнгө гэж авдаггүй бололтой. Амар юм.
Гэхдээ сайн мэдэхгүй байна л даа. Хэрэв ямар нэгэн зүйл гарвал цаг тухай бүрт нь бичээд явна аа.

Бага анги төгсөхөд цаг үе арай гайгүй байсан болохоор бага ангийн багшдаа бэлэг өгснөө бол санадаггүй юм. Харин багш нарын баяр зэргээр өгч байсан.
Ахлах ангиа төгсөхөд бол багшдаа бэлэг, нийллэгний мөнгө гээд л тухайн үед ижий аав 2т минь их л хэцүү байсныг санаад байдаг юм. Энэ сонин уламжлалаа болих хэрэгтэй юм байгаам угтаа. Улам л гаараад байгаа гэж сонссон, худлаа сонсоогүй бол... Өгч чадах ч хүн байна, чадахгүй ч хүн байна. Багш нар ч бүр авах ёстой юм шиг л...

Боловсролын энэ мэт гажиг асуудлыг зөв гольдролд нь оруулдаг бол тэ. Сүүлийн үед эмч нарыг, багш нарыг их л шүүмжилдэг болж дээ. Би ч энд шүүмжилчихвэл илүүц байх дөө гэж...

Идэвхитэй гэж юүхэв

Бага зулзага ойрд их уран бүтээлч болоод байгаа. Оройд нэг зураг зурна. Эсвэл хайч, скоч бариад л хайчлаад л наагаад л байдаг болсон. Цаасаа дийлэхгүй би нь нууцаар хаядаг гэж байгаа. Зургийг нь бол авна.

Нар
Юм л бол ингэж нүүр амтай зурдаг болоод байгаа. Бодвол цэцэрлэгтээ бас багш нь тэгж зуруулдаг байх.
Зайрмаг
Зайрмагт нугасгүй ээ. Энд тэнд явж байвал авахуулна гэж үзнэ шүү дээ. Паналдаад л болохгүй бол уйлаад л 13 мэхээ хэрэглэнэ дээ. Тийм олон мэх хэн зааж өгдөг байна аа?

Wednesday, October 15, 2014

Хулгайч улс

Зэвүүн хулгайч улс юм аа энэ хятад. Уур, зэвүү хоёрыг минь зэрэг хүргэчихлээ байна... Яасан гээч, саяхан манай ажил дээр бага сургуулийн сурагчид ирнэ гээд. Монгол, хятад орны хүмүүс улсаа сурталчилж яриа хийх болов оо. Тэгсэн чинь ажлын газрын нэг япон хүн
-Оньсон тоглоомоо зээлээч, тэгэх үү?
-За яасан?
-Нэг хятад оюутан, яг чамд байдаг шиг оньсон тоглоомны зураг өгснөө хятадууд тоглож өссөн гэнэ ээ.
-Юуууу?
Тэр оюутан мэдээж залуухан, 20 хэдэн настай л байх. Тэгээд би нь хар төрөөд цуг ажилладаг 50 хэдтэй хятадаас асуув.
-Танайхан энэ тоглоомоор тоглож өссөн үү?
-Үгүй чиш, харж ч байгаагүй, тоглож ч байгаагүй.
гэж авдаг юм даа.
Тэгэхээр зэвүүн хулгайч улс чинь манайхны үндэсний гэсэн юм болгоныг өөрсдийн болгох гээд үзчих юм. Би ч одоо дахиад хятад хүмүүстэй хэрэлдэх хэлцэхийн наагуур ярьдаг зүйлтэй болох нь шив энд тэндхийн арга хэмжээнд. Шууд л хэлнэ дээ, танайхан угаасаа хулгайч, юм хулгайлахдаа сайн биз дээ гээд. Яадаг юм үнэн л юм чинь...

Ер нь ганц манайхны ч биш, дэлхийн өнцөг булан бүрээс аятайхан гэсэн зүйлийг нь хамж шимж ирээд биднийх, манайх гээд байдаг тэнэг зэвүүн, ичих нүүргүй улс даа гэж. Энэ нь бүр дэлхий нийтэд томоохон асуудал үүсгээд байгааг ч хэлэх үү.

Хүнийхээ олноор түрий барьсан юмнууд, чанаргүй олон хүнээр яах ч юм. Хэлэх муу үг ч олдохгүй юм...

Утас

гэдэг дуу. Саяхан зурагтаар олж сонсоод...

Sunday, October 05, 2014

Алимны зураг

Түрүү жил оруулсан болохоор дахин оруулаад яахав гэж бодсоноо оруулахаар шийдэв. Нэгэн уншигч маань ч хүссэн байв. Тэр болгон уншигчдынхаа хүсэлтийг биелүүлэх боломж олддогүй ч энэ удаагийнх их амархан, биелүүлж болохоор хүсэлт байлаа. Хэ хэ


Ийм намхан ургасан байсан тул хүүхдүүдэд түүхэд их дөхөм

Эхний алимаа идэж буй нь

Saturday, October 04, 2014

Алим хураалтаар

10 сараа угтав. Өнөөдөр бага зулзагын цэцэрлэгээс жил бүр зохиодог алим хураалт. Энэ тухай бас л жил бүр бичдэг дээ.
Энэ жил том автобусаар явсангүй. Уг нь бол хүүхдүүд ээж аавынхаа хэн нэгтэй бүгд анги ангиараа хуваагдаад автобусанд сууж явдаг юм. Жаахан хүүхдүүд л болсон хойно, бөөн баяр шүү дээ. Хоорондоо шаагиад л. Ээжүүд тэгсгээд чимээгүй л явна. Хоорондоо нэг их чалчаад байхгүй. Ганц нэг таньдагууд нь л хоорондоо тав гурван үг сольж харагддаг юм.
Алим хураах газраа тус тусдаа өөрсдийн унаагаар очицгоосон. Тухайн цэцэрлэгт явдаг хүүхдийг эцэг эхийн нэгнийх нь алим хураах газрын таксыг цэцэрлэгээс төлнө. Энэ мөнгө мэдээж сар бүр эцэг эхээс хурааж авдаг эцэг эхийн зөвлөлийн мөнгөнөөс гардаг. Нэмж ах эгч нь, эмээ өвөө нь явахаар бол өөрсдөө таксаа төлнө. Энэ жил янз бүрийн паагтгүй аятайхан яваад ирлээ. Мэдээж мөнгөө төлж орж байгаа юм чинь олигтойхныг идээд өгнө өө гээд л очно. Байхгүй ээ. Нэгийг идээд л хэхэрч энэ тэр сонин болно доо. 2 төрлийн алим байсан.
Ханхүү мэлхий
Нэг инээдтэй нь нэг мэлхий үсэрч ирээд л бага зулзагын минь гутлан дээр суучихсан. Том зулзага бид хоёр
-Хүүе, ханхүү мэлхий байна аа, үнсчих. Тэгвэл Ханхүү болж хувираад миний охин гүнж болно шдээ
гэж жаал явуулав. Хэ хэ. Мэлхий л бол мэлхий шдээ гээд өнөөх минь үлгэрт итгэдэггүй ээ.