Monday, June 30, 2008

Хотгойдын уул усны тухай домог

Чингисийн гурван цонж уул
Цэцэрлэг сумын нутагт Хvрэмтийн ойрлцоо Чингисийн гурван цонж уул бий. Эдний захын 2 цонж уул нь дундахаасаа намхан авч эгц цавчим, дундах нь єндєр шовх гурван хад уул юм. Дунд цонж нь араасаа єврєєсєє хvртэл нэвт цоорхой нvхтэй. Энэ vед Чингис хаан байлдаанд байхдаа гурван цонжийн дундахыг харваж цэцээ шалгасан учир ийм цоорхой болж тэдгээр уулсыг Чингисийн гурван цонж гэдэг болжээ.


Уран мандал овооны домог
Манжийн амбан Мєрєнгийн хvрээнд морилж ирэх болж гэнэ. Гэтэл заргач Наст мээрэн гэгч vvнийг сонсоод амбанг яг морилж явахад нь одоогийн Мєрєнгийн тєвєєс зvvхэнтээ буй шовх толгой дээрээс
Хoлын газраас доншуучилсан
Ховдог шунахай чиний
Жууз тэрэг чинь хэмхэрч
Зyргаан мєч чинь тасар гэж
харааж зvхжээ.
Амбан сайн тvvнийг сонсоод дэргэдэх Монгол хэлмэрчээсээ
-Энэ хvн юу гэж байна вэ? гэхэд
-Таныг тавтай морилж, тухтай зочлоорой гэж уран уншлага уншин мандал єргєж байна гэсэнд амбатан баясаад жууз тэрэгнээсээ бууж тvvнд 50 лангийн мєнгєн ембvv бэлэглээд энэ толгой "Уран мандал" гэж нэрлэ гэжээ. Наст мээрэн мєнгийг аваад амбаныг холдмогц "Эрдэмгvй мунхаг, эдгvй хоосон" гэж хэлжээ. Yvнээс хойш тэр толгойг "Уран мандал" гэж нэрлэх болсон бєгєєд Хєвсгєл аймгийн тєв Мєрєн хотын орчимд бий.


Уран мандал овооны бас нэгэн домог
Мєрєнгийн хvрээнээс нэг лам даяанчлан гарч явтал хангай дэлхий хилэгнэж, хvчтэй салхи босч, дуу цахилгаантай аадар бороо орж цааш явахын аргагvй болжээ. Иймээс даяанч лам дэргэдэх овоон дээр гарч уран уншлага хийж ном уншжээ. Тэр цагаас хойш даяанч ламын аяны замд элдэв саад бэрхшээл тохиолдоогvй ажээ. Иймээс энэ нутгийнхан энэхvv овоог "Уран мандал"-ын овоо хэмээн нэрлэдэг болсон тєдийгvй аян замд гарч яваа хvмvvс энэ овоонд сэржим єргєж, аяны алтан шар замаа єлзийтэй байхыг даатгадаг ёсон бий. Зарим хvмvvс энэ толгойг "Лам толгой" ч гэдэг.

No comments:

Post a Comment