Түүхт газар

Хэдэн жилийн өмнөх нэгэн хуанли дээр гарсан байсныг ээж шигээ элдэв цаас цуглуулах хоббигоороо хайчилж авч цааш нь хийснээ, сүүлд нь тэрхүү цаасыг нь ад үзэж хаях гэснээ хэрэгтэй гээд л авсан байх гээд зүгээр хаячихаж чадахгүй блогтоо бичихээр шийдэв.
За аймаар урт өгүүлбэр бичсэн шүү, орчуулга хийж байхад монголчууд бид их урт өгүүлбэр бичих дуртайм билээ. Япон хүмүүс богино өгүүлбэрт дуртай гэж заалгаж байсан юм байна.

Сэнгүр горхи МНТ-д 5 удаа гардаг. 94-д"... Чотан охиноо үдэж, Хүрэлхү дотор Сэнгүр горхиноо бүхүйд хүргэж ирэв" гэж дурддаг.
Сэнгүр горхийг өнөөгийн Цэнхэрийн гол мөн гэж үздэг бөгөөд энэ гол нь Хэнтий уулын өврөөр орших Царамын Гозгор уулын араас эх авч урагшаа 160 км урсаж Хэрлэн мөрөнд нийлна. Хэнтий аймгийн Цэнхэрмандал сумын нутаг. Байнгын урсгалтай боловч дээд хэсэгтээ 2007 оны зун усгүй болсон байв.

Хөх нуур МНТ-д 2 удаа гардаг. 89-д "... Бурхан халдуны өвөрт Хүрэлхү дотор Сэнгүр горхины Хар зүрхний Хөх нуурт нутаглаж ахуйд тарвага, хүчгэнэ алж идэн бүлгээ." гэж дурдсан.
Энэ нуур одоо Хэнтий аймгийн Цэнхэрмандал сумын төвөөс хойш 30 гаруй км зайтай, Юдэг голын савд х.ө 48℃ 01’ 0", з.у 108℃ 58’ 01"-ийн солбицолд 1619 км өндөрт оршдог 2 нуур. 1189 онд Чингисийг Хамаг Монголын хаанд өргөмжилсөн бөгөөд энд Чингис хаан таван удаа зуссан гэдэг.

Хулдгар Хун МНТ-д 1 удаа гардаг. 117-д "Хорхоног жубурын Хулдгар хуны өвөрт саглагао модноо анд бололцон амраглалдаж, хуримлан тойлон (найрлан) жаргалдаж, шөнө нэгэн хөнжилдөө хонох бүлгээ" гэж дурддаг.
Хулдгар хуныг өнөөгийн Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын нутагт орших Биндэр уулыг мөн гэж үзэж түүнд зориулан дурсгалын баганыг Биндэр овооны дэргэд босгосон байна. Эндээс зүүн урагш Хорхоног жубур байдаг.

Бэдэр Хошуу МНТ-д 1 удаа гардаг. 88-д "Тэмүжин... Онон мөрөн өөд мөр мөшгив... Химурга горхины Бэдэр хошууны Хорчухай болдогт бүхүйд золголдов" гэж дурддаг.
Бэдэр хошууг өнөөгийн Хэнтий аймгийн Батширээт сумын нутаг Биндэр овооны хушуу мөн гэж үздэг явдал бий. Биндэр овоо нь өнөөгийн Жаргалант (Химурга) голын адгаас зүүн хойш арваад км зайтай х.ө 48℃ 22’ 45", з.у 110℃ 17’ 26"-ийн солбицолд Хурх голын хөндийн хойд захад d.m.d 1130 м өндөрт хүрмэн чулуу, бүдүүн ширхэгтэй боржин болон хөрзөн чулуун дэлтэй бидэртэй хушуун дээр оршдог нутгийн тахилгатай овоо юм. Бэдэр гэдэг үг нь Биндэр болон сунжирсан байж болох юм.

Үргэлжилнэ