Тэхийн зогсоол дууль

(Миний хайрт эцэг, нэрт анчин агсан Бэгз таны гэгээн дурсгалд зориулав.)

Тээр жилийн тэр нэгэн євлийн
Єнтэйг яана!
”Тэхийн зогсоол” гэдэг тэр оргилын
Єндрийг яана!
Хvрэн уулсын буйд мухар
”Хvvш”　нэртэй
Хvрэхэд хол ч євєлжихєд нємєр
Хєх бууцтай.
Хvрэн уулсыг халуун намраар
Аав минь зорив
”Хvvшийн”　євєлжєєнд гурван гэрээр
Айл євєлжив.
Євєлжєєг хvрээлсэн уулсын оргил
Бvгд єндєр
Єндрийн дундаас
”Тэхийн зогсоол”
Бvvр ч єндєр!
Євєлжєєнд буугаад аав, хэсэг зуур
Ан хийв
Євєлд бэлдээд айлууд, хэсэг зуур
Ажил хийв.
Єнтэй жилийн тэр нэгэн євлийн
Дулаахныг хэлэх vv
Євс цас тэгшхэн ууланд євєлжихийн
Тухтайг хэлэх vv
Говийн ууланд жам ёсоороо
Хавар ирэв
Гол бараадаж гурван гэрээрээ
Нvvх болов.
Нэгэн єглєє аав минь намайгаа
Гаднаас дуудав
Нэг нvдний сунадаг дурангаа
Гарт бариулав.
-”Тэхийн зогсоол” дээр юу байна вэ?
-Сайн хар! гэв
Тэгж хэлснийхээ жаахан хойно
Санаа алдав.
”Yзvvр нь гурвалжин, vvлэнд шvргэх
Оргил харагдав
Yvрээ манан єндєрт эргэх
Бvргэд харагдав.
Дэргэдэх оргил нь илээд авахаар
Ойрхон байв
Дээрх тэнгэр нь нvдэнд торохоор
Yvлгvй байв”
-”Тэхийн зогсоол”　 дээр хараагаа тогтоо! гэж
Аав минь хэлэв
Тэрvvн дээр нэг амьтан бий, ол доо гэж
Ахин хэлэв.
Євєлжин харагдаж нvдэнд дассан
Оргил vзэгдэв
Орой дээр нь эвэр нь сэрийсэн
Янгир харагдав.
Хангайн сайхан амьтныг vзээд
Би баясав
-Харлаг тэх зогсож байна! гээд
Бараг хашгирав.
Аав минь дуугvй, тамхиа сорсоор
Гэртээ оров
Айлын хvмvvс янгирын сургаар
Манайд цуглав.
Цайгаа ч уухгvй аав минь тэгээд
Хэсэг суув
Цаанаа л гунигтай хоолой засаад
Ингэж ярив:
-Мєнгєн оройт уулсын хишгийг
Их хvртлээ
Мєнхийн зогсоолдоо зогссон янгирыг
Анх vзлээ.
”Ямаан усанд” ноднин байсан
Тэх мєн байна
Яах аргагvй зогсоолдоо зогссон
Тэх мєн байна.
Тєрсний эцэст vхнээ гэдэг
Амьтны ёс оо!
Тєрсєн нутгаа орхиноо гэдэг
Амаргvй даваа!
Янгир єтлєхєєрєє эврээ даахаа
Больдог юм гэнэлээ
Янгирын сvргээ гvйцэж чадахаа
Байдаг юм гэнэлээ.
Эхээс тєрсєн ууландаа эргэж
Ирдэг юм гэнэлээ
Эхээс унасан газраа олж
Хэвтдэг юм гэнэлээ.
Насныхаа эцэст оргил єєд мацаж
Гардаг юм гэнэлээ
Нартад тvvнийг нь
”Тэхийн зогсоол” гэж
Нэрлэдэг юм гэнэлээ.
Єндєр оргил дээр олон хоног
Зогсдог юм гэнэлээ
Єнгєрvvлсэн амьдралаа эргэж нэг
Хардаг юм гэнэлээ.
Умдалдаг ариухан усаа vзэж нэг
Баярладаг юм гэнэлээ
Идээлдэг сайхан бэлчээрээ харж нэг
Баясдаг юм гэнэлээ.
Ижил олон сvргээ эцсийн удаа
Yздэг юм гэнэлээ
Эх болсон нутгаа сvvлчийн удаа
Хардаг юм гэнэлээ.
Єндєр оргилоос эвэр нь дийлээд
Хальдаг юм гэнэлээ
Єнгєт орчлонгоос нэг нь тэгээд
Дутдаг юм гэнэлээ.
Аавын яриаг хvн бvхэн
Дуугvй чагнав
Айлын эмээ янгирыг єрєвдєн
Нулимс унагав.
Тэрнээс хойш аав минь нэг л
Зовиуртай болов
Тэр євєлжєєнєєс хэсэгтээ нэг л
Нvvхээ байв.
Гурван гэрийн хонины ээлж
Дороо эргэнэ
Гуравхан хоногт манай ээлж
Эргээд ирнэ.
-Єндєр єєд хонио бvv билчээ! гэж
Аав минь захина
Єглєє болгон л гаднаа сууж
Оргил дурандана.
”Хvvшийн” євєлжєєнд чандмалж буусан
Гурван айл!
Хvмvvсийн харааг єєртєє татсан
Гурвалжин оргил!
Цэнхэр тэнгэрт эвэр нь сэрийсэн
Харлаг тэх!
Чанх дээр нь єдєржин эргэсэн
Хvрэн бvргэд!
Ийм л зураг олон хоногоор
Аавд минь харагдав
Энэ л зураг олон хоногоор
Євєлжєєнд суулгав.
Нэгэн єглєє оргилыг дурандаад
Аав орж ирэв
Нэг харахнаа баяртай мишээгээд
Цайгаа ууж суув.
-Яг л ёсоороо хальж дээ хєєрхий! гэж
Аав минь ярив
-Яамай даа яамай, хєєрхий минь! гэж
Ижий єрєвдєв.
Маргааш єглєє нь гурван гэр маань
Эрт ачаалав
Манарсан бууцнаас хvн, мал маань
Зэрэг хєдлєв.
”Тэхийн зогсоол” оргилыг аав минь нэг
Эргэж харав
-Тєрсєн нутаг минь! гэж эцэг минь нэг
Єєртєє хэлэв.
Тээр жилийн тэр нэгэн євлийн
Уртыг яана!
”Тэхийн зогсоол”　 гэдэг тэр оргилын
Єндрийг яана!

Б.Явуухулан 　　1969 он